آنچه هنگام صحبت با فرد افسرده باید گفت

ممکن است شما هم با فردی افسرده روبه‌رو شوید، در حالی که احتمالاً نمی‌دانید نحوه صحیح صحبت با فرد افسرده چگونه است. البته که گفت‌وگو با فرد افسرده کار آسانی نیست و در ابتدا ممکن است ندانید دقیقاً باید چه کنید؛ اما این نکته را به خاطر داشته باشید که نیازی به حرف‌های شاعرانه یا عمیق نیست. همین‌ که صحبت‌های شما درون‌مایه‌ای از هم‌دردی، شفقت و پذیرش داشته باشند، می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند.

نگذارید ترس از گفتن حرف اشتباه شما را از صحبت‌کردن دلسرد کند. بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی بالینی احساس تنهایی می‌کنند و متأسفانه این احساس وضعیت آن‌ها را بدتر می‌کند. اگر نمی‌دانید چه چیزی باید بگویید، همین را به زبان بیاورید و به دوست خود بگویید «مطمئن نیستم چه باید بگویم، اما در همه حال کنارت هستم».

در ادامه، نکاتی مفید در زمینه صحبت با فرد افسرده آورده شده است. پس با ما همراه باشید.

چگونه می‌توان صحبت با یک دوست افسرده را آغاز کرد؟

اغلب ساده‌ترین راه برای شروع یک مکالمه این است که به‌طور مستقیم با فرد حرف بزنید. از دوست خود بپرسید آیا افسرده است؟ دوست خود را بازخواست یا تهدید و سرزنش نکرده و زمانی که او احساساتش را بیان می‌کند آن‌ها را بی‌ارزش تلقی نکنید. بگذارید دوست‌تان بداند شما آنجا هستید تا درباره مسئله‌ای که با آن مواجه است صحبت کنید.

تحقیقات نشان می‌دهند افراد هنگام افسردگی تمایل بیشتری به گوشه‌گیری و انزوا دارند. بنابراین اولین قدم، برقراری ارتباط با دوستی است که به کمک نیاز دارد. اگر دوست شما آماده صحبت نیست، با گذراندن وقت بیشتر با او، حس حمایت را منتقل کنید. سعی کنید به صورت مرتب، به شکل حضوری، تلفنی یا ارسال پیام با او در ارتباط باشید.

نکته: همان‌طور که دانستن آنچه باید به فرد افسرده بگوییم مهم است، توجه و علم به آنچه نباید در ارتباط با فرد مبتلا به افسردگی بر زبان بیاوریم هم اهمیت بسیار زیادی دارد. شما می‌توانید برای اطلاع از آنچه نباید به فرد افسرده گفت مقاله دیگر ما را مطالعه نمایید.

 در زمان صحبت با فرد افسرده چه مواردی را باید گفت؟

وقتی می‌خواهید به صحبت با یک فرد افسرده ادامه دهید، اما در بیان احساسات خود دچار مشکل شده‌اید، از جملات زیر استفاده کنید. شنیدن این جملات می‌تواند برای افراد افسرده مفید باشد:

بگویید به آن‌ها اهمیت می‌دهید و برایتان مهم هستند

یک جمله ساده مانند «تو برای من مهم هستی» برای کسی که احساس می‌کند تمام جهان علیه اوست می‌تواند بسیار باارزش باشد. در آغوش‌گرفتن یا لمس ملایم دست‌ها می‌تواند این پیام را به شیوه‌ دیگری به او منتقل کند. نکته مهم این است که به هر روشی با او در ارتباط باشید و به او بگویید که برای شما اهمیت دارد.

 به آن‌ها یادآوری کنید که در کنارشان هستید

افسردگی می‌تواند این باور را در فرد شکل دهد که هیچ‌کس احساسات او را درک نمی‌کند، یا دیگران آن‌قدر برای او و احساساتش اهمیت قائل نیستند که برای درک آن‌ها تلاش کنند. این احساس به‌تدریج فرد را منزوی کرده و زندگی را برایش سخت و غیر قابل‌ تحمل می‌کند.

وقتی در کنار دوست خود هستید به او بگویید فرقی نمی‌کند در چه مرحله‌ای از زندگی خود قرار دارد، شما همیشه در کنار او خواهید بود. این پیام برای او می‌تواند بسیار امیدبخش و اطمینان‌دهنده باشد. یادآوری این نکته که شما فردی هستید که می‌تواند به او تکیه کند، برایش ارزش زیادی خواهد داشت.

از دوست‌تان بپرسید چگونه می‌توانید به او کمک کنید

افسردگی، بار سنگینی را هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی به فرد تحمیل می‌کند. بنابراین احتمالاً کارهای زیادی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش بار این بیماری و کمک به بهبودی حال دوست خود انجام دهید.

ممکن است دوست شما از پذیرفتن پیشنهاد کمک‌تان خودداری کند، به این دلیل که می‌ترسد باعث زحمت شما شود. پس به او بگویید از کمک‌کردن ناراحت نیستید و می‌خواهید به او کمک کنید؛ همان ‌طور که اگر موقعیت مشابه برای شما رخ می‌داد او به شما کمک می‌کرد.

همچنین ممکن است افسردگی، دوست شما را آن‌قدر خسته و بی‌انگیزه کرده باشد که حتی نداند چه کمکی از شما بخواهد. در این موقعیت، بهتر است با ارائه چند پیشنهاد مانند موارد زیر به او کمک کنید:

• آیا برای انجام‌دادن کارهای خانه یا خرید مواد غذایی کمک لازم داری؟
• آیا برای مدتی کمک و همراهی مرا می‌خواهی؟
• در روزهایی که نوبت دکتر داری، آیا دوست داری تو را به مطب ببرم؟

واضح و مشخص بودن زمان و نوع فعالیت هم می‌تواند مفید باشد. برای ‌مثال، به ‌جای گفتن «آیا کاری هست که بتوانم برای تو انجام بدهم؟» بهتر است بپرسید: «آیا می‌توانم صبح جمعه بیایم و کارهای مربوط به گل و گیاه منزل را برایت انجام بدهم؟»

این نکته را فراموش نکنید: کمک‌هایی که شما فکر می‌کنید دوستتان ممکن است به آن‌ها نیاز داشته باشد با آنچه از نظر او مفید است، الزاماً مطابقت ندارند. بعد از پیشنهاد دادن، حتماً به نظر او توجه کرده و به حرف‌هایش گوش دهید و سریع وارد عمل نشوید.

در صحبت با فرد افسرده آن‌ها را تشویق کنید تا با یک پزشک صحبت کنند

درمان‌های افسردگی، بخش مهمی از روند بهبودی افسردگی هستند؛ اما متأسفانه اغلب مردم از وضعیت خود احساس شرمندگی می‌کنند یا نسبت به میزان اثربخشی راهکارهای درمانی بدبین‌ هستند.

اگر دوست شما هنوز به پزشک مراجعه نکرده است، با صبوری و ملایمت او را تشویق کنید تا به دنبال کمک متخصص باشد و به او اطمینان دهید که کمک‌گرفتن هیچ اشکالی ندارد. افسردگی یک بیماری واقعی و قابل‌ درمان است.

اگر دوست شما در حال حاضر تحت نظر پزشک است، برای تهیه داروها و ملاقات به‌موقع با پزشک به او کمک کنید.

 از آن‌ها بپرسید آیا می‌خواهند صحبت کنند؟

گاهی اوقات مهم‌ترین کاری که می‌توانید در صحبت با فرد افسرده انجام دهید این است که با هم‌دلی به درددل‌های او درباره آنچه باعث ناراحتی‌اش می‌شود گوش دهید تا کمی از فشار احساسات سرکوب‌شده خود رها شود. حتی اگر دلیل ناراحتی او برای شما منطقی به نظر نمی‌رسد، این را به زبان نیاورید، فقط شنونده و پذیرا باشید.

گوش‌دادن به حرف‌های فرد مبتلا به افسردگی می‌تواند دردهای عاطفی و روانی او را در طول دوره درمانی قابل‌تحمل‌تر کند.

بدون پریدن میان صحبت‌های دوست خود، به او گوش دهید. همه ما دوست داریم مشکلات به وجود آمده برای عزیزانمان را به هر نحوی برطرف کنیم و اغلب راه‌حل‌هایی ارائه می‌دهیم که سریع به نتیجه برسیم. اما گاهی اوقات افرادی که افسرده هستند نیاز دارند بدون شنیدن توصیه و راهکارهای ظاهراً مؤثر از دیگران، فقط درباره مسائل خود صحبت کنند.

به آن‌ها یادآوری کنید مهم و ارزشمند هستند

بر اساس مطالعات روان‌شناسی، یکی از احساسات مشترک میان افراد افسرده این است که حس می‌کنند زندگی آن‌ها بی‌ارزش است و مرگ و زندگی‌شان برای دیگران هیچ اهمیتی ندارد.

سعی کنید صادقانه و با بیان دلایل واقعی به دوست خود نشان دهید که وجود او برای شما و دیگران اهمیت دارد. این کار به او کمک می‌کند تا بفهمد موجود ارزشمندی است.

به آن‌ها بگویید که درک‌شان می‌کنید (البته اگر واقعاً درک می‌کنید)

قبل از اینکه به کسی بگویید «می‌فهمم»، باید مطمئن باشید که واقعاً او را درک می‌کنید! آیا تا به ‌حال افسردگی قابل‌توجه از نظر بالینی را تجربه کرده‌اید؟ اگر بله، شنیدن احساسات و تجربیات شما در دوران افسردگی می‌تواند برای دوست‌تان مفید باشد و به او دید بهتری نسبت به شرایط فعلی خود و فرآیند بهبود بدهد.

با این ‌حال، به خاطر داشته باشید افسردگی انواع گوناگونی دارد و حتی اگر افسردگی بالینی را تجربه کرده‌ باشید، ممکن است موقعیت و احساسات شما با آنچه دوست‌تان تجربه می‌کند بسیار متفاوت باشد.

اگر آنچه شما تجربه کرده‌اید فقط یک دوره حزن و اندوه بوده باشد، مقایسه‌ی خودتان با دوست‌تان ممکن است این فکر را در ذهن او شکل بدهد که شما وضعیتش را بی‌اهمیت تلقی می‌کنید.

در این حالت بهتر است به‌سادگی اعتراف کنید دقیقاً نمی‌دانید او چه چیزی را تجربه می‌کند ولی با این ‌حال به او اهمیت می‌دهید و می‌خواهید برای کمک‌کردن تمام تلاش خود را به کار ببرید. غالباً، بهترین کلمات برای بیان این مفهوم این است که بگویید «من وضعیت تو را دقیقاً نمی‌فهمم، اما واقعاً می‌خواهم بدانم چه احساسی داری». 

به آن‌ها یادآوری کنید «اشکالی ندارد اگر احساس خوبی نداشته باشند»

حتی اگر مشکلات دوستتان برای شما جزئی به نظر می‌رسند، در برابر تمایلات درونی خود برای قضاوت کردن او یا ارائه راه‌حل‌های ساده مقاومت کنید. عدم تعادل بیوشیمیایی مرتبط با افسردگی باعث می‌شود دوست شما درباره موقعیت‌های خاصی احساس بدی داشته باشد. در حالی که خود این موقعیت‌ها ممکن است لزوماً بد نباشند.

در عوض، به او بگویید به خاطر احساس بدی که دارد متأسف هستید و با اتخاذ نگرشی مبتنی بر پذیرش، او را متوجه این کنید که احساسات منفی‌اش تحت تأثیر افسردگی به وجود می‌آیند. اگر دوست شما مصرف داروها یا مشاوره با درمانگر را به‌تازگی شروع کرده است، قطعاً زمان می‌برد تا بتواند احساس بهتری داشته باشد.

درست همان‌‌طور که مدتی طول می‌کشد تا یک آنتی‌بیوتیک تجویزشده برای گلودرد عفونی اثر کند، داروهای ضد افسردگی نیز به زمان نیاز دارند تا بتوانند میزان انتقال‌دهنده‌های عصبی از جمله سروتونین و نوراپی نفرین را در مغز به میزان طبیعی برگردانند. این زمان گاهی اوقات تا هشت هفته یا بیشتر طول می‌کشد.

در این مدت، چیزی که دوست شما به آن نیاز دارد، این نیست که راه‌حل‌های سریع و آسان دریافت کند، او نیاز دارد مطمئن شود که طی فرآیند درمان در کنارش خواهید بود.

هنگام صحبت با فرد افسرده روی این نکته تأکید کنید که «هنوز امیدی هست»

در حالی ‌که به دوست خود اطمینان می‌دهید که باور دارید او با یک بیماری واقعی درگیر است، به او اطمینان دهید هنوز امید وجود دارد، زیرا افسردگی مانند هر بیماری دیگری قابل‌ درمان است. با استفاده از داروها و سایر راهکارهای درمانی، دوست شما شانس بسیاری برای بازگشت به حالت عادی دارد.

وقتی نیت‌های خوب اشتباه گرفته می‌شوند چه باید کرد؟

این امکان وجود دارد که مراحل را به‌درستی پیش برده باشید اما دوست‌تان به شما واکنش منفی نشان داده و از شما ناراحت شود. فراموش نکنیم هر فردی هویت مستقل و افکار و احساسات منحصر به‌فرد دارد و عصبانیت و ناراحت‌بودن، ماهیت بیماری افسردگی است.

بعضی ‌اوقات، افراد مبتلا به افسردگی، با کسانی که سعی می‌کنند به آن‌ها کمک کنند با خشونت صحبت و رفتار می‌کنند، زیرا نمی‌دانند احساسات بدشان را باید به چه سمتی ببرند و چگونه کنترل و هدایت کنند. در نتیجه، هرکسی که در نزدیکی این افراد است به یک هدف در دسترس برای تخلیه بار روانی آن‌ها تبدیل می‌شود.

اگر این اتفاق افتاد، به دل نگیرید. آرامش خود را حفظ کنید و تا جایی که به شما اجازه می‌دهد عشق و حمایت خود را به روش‌های گوناگون به او نشان دهید.

نکته مهمی که باید در هر شرایطی هنگام صحبت با فرد افسرده به خاطر داشته باشید

مطالعات نشان می‌دهند خطر خودکشی در افرادی که با افسردگی زندگی می‌کنند، بالا است. در برخی اوقات مهم نیست برای کمک به دوست خود چقدر درست صحبت می‌کنید یا چه ‌کاری انجام می‌دهید؛ او ممکن است همچنان با افکار و احساسات مربوط به خودکشی سر و کله بزند. سعی کنید نسبت به علائم هشداردهنده خودکشی هوشیار بوده و بدانید چه زمانی باید به‌دنبال کمک باشید.

 علائم هشداردهنده خودکشی در مبتلایان به افسردگی (آسیب به خود)

علائم هشداردهنده خودکشی که باید از آن‌ها آگاه باشید عبارت‌اند از:

• افسردگی
• سابقه اقدام به خودکشی
• داشتن مشغله ذهنی درباره مسائل مرتبط با مرگ
• گفتن جملاتی مانند: «بدون من اوضاع بهتری خواهی داشت» یا «ای‌کاش من مرده بودم»
• اشاره مستقیم به تمایل به خودکشی در صحبت‌های فرد
• طرح‌ریزی یک برنامه خودکشی، فراهم‌کردن ابزارهای انجام‌دادن آن، تمرین و تکرار برنامه خودکشی یا تعیین زمان برای اجرای تصمیم
• تنظیم وصیت‌نامه یا واگذاری وسایل مورد علاقه به دیگران
• خداحافظی کردن به صورت نامناسب
• اظهار نظرهای مبهم مانند: «دیگر لازم نیست نگران من باشی»، «ای‌کاش می‌توانستم بخوابم و هرگز بیدار نشوم» یا «دیگر نمی‌توانم تحمل کنم»
• تغییر خلق ناگهانی از حالت بسیار افسرده به حالت بسیار شاد یا آرام بدون هیچ دلیل واضح و روشنی

کلام آخر

حقیقتاً مایه تسلی و آرامش خاطر است که در شرایط سخت در کنار دوستی باشید که به شما نیاز دارد؛ اما لطفاً به خاطر داشته باشید که آن‌ها از شما درخواست کمک نکرده‌اند. این خود شما هستید که تصمیم گرفته‌اید در کنار یکی از عزیزان خود باشید؛ بنابراین، در برابر تغییرات خلقی آن‌ها صبور باشید و توهین‌های احتمالی‌شان را به دل نگیرید. در همین حال، از سلامت روانی خود آگاه باشید تا از بروز علائم افسردگی در خودتان هنگام همراهی با دوستتان جلوگیری کنید.

تجربه شما

بسیاری از ما ممکن است در طول زندگی خود با افرادی در ارتباط بوده باشیم که دوره‌های خفیف افسردگی را تجربه کرده‌اند، اما شاید کمتر کسی، از نزدیک، با یک فرد مبتلا به افسردگی بالینی مواجه شده باشد. اگر شما جزو این گروه هستید، از تجربه صحبت با فرد افسرده برایمان بگویید. دانسته‌های شما در مورد اینکه به فرد افسرده چه بگوییم یا چه نگوییم، قطعاً برای ما و سایر خوانندگان این مقاله ارزشمند هستند.

تیم نویسندگان

دکتر زهرا کلاهدوز

• کک و مک چیست؟ با علت بروز و روش‌های درمان آن آشنا شوید
• 14 خواص چای سبز برای سلامت پوست و مو
• فشار خون بالا: علل، علائم و راه‌های درمان
• علائم کم خونی (آنمی) چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟