شامپو ضد ریزش: چگونه یک شامپو ضد ریزش مو مناسب انتخاب کنیم؟

شامپو ضد ریزش یکی از اولین مواردی است که هنگام ریزش مو به ذهن می‌رسد. بیشتر افراد به‌نوعی با ریزش مو دست و پنجه نرم می‌کنند و اکثر کسانی که درگیر این موضوع هستند نیز می‌دانند که ساده‌ترین روش برای رهایی از شر ریزش مو ، استفاده از شامپوهای مخصوص است. اما دانستن این موضوع به تنهایی، مسأله را رفع نمی‌کند. بازار پر از شامپوهایی است که « ضد ریزش مو » هستند، در حالی که هر کسی، به یک محصول با ویژگی‌های خاص نیاز دارد.

ما پس از مشورت با پزشکان متخصص و بررسی محصولات مختلف، فهرستی از مواردی که باید قبل از خرید شامپو ضد ریزش مو به خاطر بسپارید را در این مقاله آورده‌ایم. با این بررسی شما می‌توانید شامپوی مناسب‌تان را راحت‌تر انتخاب کنید.

چه میزان ریزش مو در روز طبیعی است؟

در پوست سر هر فرد 100 هزار فولیکول مو یا بیشتر وجود دارد. بر اساس نظر متخصصان آکادمی متخصصان پوست آمریکا، از دست دادن روزانه 50 تا 100 تار مو طبیعی است. این تعداد تفاوت محسوسی در ظاهر مو ایجاد نمی‌کند. البته افرادی که موی بلند دارند ممکن است به دلیل طول بیشتر موهایی که می‌ریزد، حس کنند تعداد تار موی بیشتری از دست می‌دهند.

مواردی که باید قبل از انتخاب شامپو ضد ریزش در نظر بگیرید

به جای اینکه جذب برچسب‌های اغراق‌آمیزی شوید که روی آن‌ها نوشته شده است « شامپو ضد ریزش »، اول درباره این شامپوها تحقیق کنید. هر شامپویی نمی‌تواند جلوی ریزش موی سر شما را بگیرد؛ پس گول تبلیغات دروغین را نخورید.

نوع مو، نحوه مراقبت‌ از مو، مواد تشکیل‌دهنده شامپو و سطح pH آن مواردی هستند که هنگام انتخاب شامپو ضد ریزش مو باید مورد توجه قرار بگیرند.

نوع مویتان را بشناسید

نوع مو و پوست سرتان را بشناسید. این اولین و مهم‌ترین گام است. شما نمی‌توانید از شامپوی فرموله‌شده برای پوست خشک، روی پوست سر چرب استفاده کنید و انتظار نتیجه‌ای خوب داشته باشید. در جدول زیر انواع مو بر اساس معیارهای مختلف دسته‌بندی شده‌اند. (قابلیت ارتجاعی مو، توانایی یک تار مو برای تحمل کشش، قبل از بازگشت به حالت طبیعی است.)

در شامپو ضد ریزش باید به‌ دنبال چه موادی بگردید؟

برخی از مواد مفیدی که در فرمولاسیون محصولات ضد ریزش مانند تونیک یا شامپو ضد ریزش مو به کار می‌روند را در ادامه می‌خوانید:

• فیتو کافئین یا کافئین گیاهی

شایع‌ترین عامل ریزش مو، دی‌هیدروتستوسترون (DHT) است. این مولکول، در نتیجه عملکرد آنزیم 5-آلفا ردوکتاز، از تغییر هورمون جنسی تستوسترون ایجاد شده و در صورت تماس با فولیکول مو، باعث ریزش و در نهایت از دست رفتن دائمی موها می‌شود.

کافئین با مهار آنزیم 5-آلفا ردوکتاز از این اثر مخرب تستوسترون جلوگیری می‌کند.

• ماینوکسیدیل

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA: Food and Drug Administration) این ماده را در فرم محلول موضعی 5 درصد برای درمان ریزش مو تأیید کرده است . برخی از شامپوها ماینوکسیدیل را به عنوان یک ماده مؤثره درمانی در ترکیبات خود دارند.

• نیاسین (ویتامین B3)

این ویتامین باعث تحریک ریشه مو و پرپشت شدن موها می‌شود و گردش خون در پوست سر را نیز تحریک می‌کند.

• بیوتین (ویتامین H)

بیوتین نوعی ویتامین محلول در آب و از خانواده ویتامین‌های B است. وجود این ویتامین در رژیم غذایی برای رشد مو ضرورت دارد. بنابراین استفاده از مواد غذایی غنی از بیوتین هم می‌تواند در درمان ریزش مو موثر باشد.

برخی از شامپوها نیز این ویتامین را در ترکیبات خود دارند. بیوتین باعث پرپشت شدن مو و کاهش شکنندگی تارهای مو می‌شود.

• اسانس‌های روغنی

برخی از اسانس‌های روغنی برای بهبود سلامت کلی مو، افزایش ضخامت تارها و همچنین کاهش شکنندگی مو مفید و اثرگذار هستند.

از جمله این اسانس‌ها می‌توان به نعناع فلفلی ، اسطوخودوس (Lavender) ، علف لیمو و آویشن اشاره کرد. روغن نعناع فلفلی و علف لیمو در تسکین خارش پوست سر نیز موثر هستند.

• هیستیدین

این اسید آمینه با جذب مس اضافی مو، از آن در برابر آسیب UVA و UVB محافظت می‌کند.

• آلوئه‌ورا

این گیاه حاوی آنزیم‌هایی است که فولیکول‌های مو را باز و رشد مو را تحریک می‌کنند.

ویژگی قلیایی آن نیز به متعادل‌سازی pH پوست سر کمک می‌کند. حفظ pH طبیعی پوست سر زمانی اهمیت می‌یابد که می‌خواهید ریزش مو هایتان را کنترل کنید.

آلوورا همچنین با داشتن خاصیت ضد التهابی، برای درمان عارضه‌های مختلف مربوط به پوست سر مفید است؛ برای مثال می‌تواند ترکیب مفیدی در شامپو ضد شوره باشد.

• رزماری

این گیاه به تقویت گردش خون در پوست سر، تقویت ریشه مو و تسریع رشد مو کمک می‌کند.

رزماری همچنین دارای خواص ضد شوره و ضد ریزش مو نیز هست. بنابراین وجود آن در یک شامپو ضد ریزش و شامپو تقویتی خوب، قابل انتظار است.

• عصاره چای سبز

این ماده برای جلوگیری از ریزش مو مفید است و به دلیل داشتن خواص ضد التهابی و بازدارندگی استرس، تحریک و سوزش پوست سر را نیز تسکین می‌دهد.

• جینسینگ (Ginseng)

این گیاه باعث افزایش رشد موها می‌شود و همچنین با تأمین مواد مغذی مورد نیاز پوست سر و افزایش جریان خون، از ریزش فولیکول‌های مو پیشگیری می‌کند.

جینسینگ در جلوگیری از ریزش مو نیز بسیار موثر است.

از استفاده شامپو ضد ریزش حاوی این ترکیبات اجتناب کنید

آگاهی از محتویات تشکیل‌دهنده شامپو، به شما کمک می‌کند تا بدانید شامپویی که در دست دارید برایتان مناسب است یا خیر.

در صورت وجود چند ماده خاص در شامپو یا نرم‌کننده، نباید آن را به موهای خود بزنید؛ زیرا این ترکیبات ساختار مو را از بین می‌برند، پوست سر را تحریک می‌کنند، باعث التهاب می‌شوند و در چرخه رشد مو اختلال ایجاد می‌کنند.

در اینجا 8 ماده‌ای را نام می‌بریم که برای داشتن موهایی سالم باید از مصرف آن‌ها اجتناب کنید.

1) سولفات‌ها

سدیم لوریل سولفات (SLS: Sodium Lauryl Sulfate) یک ماده مؤثره رایج در شامپوها است که ویژگی آشنا و محبوب کف‌زایی را به شامپو می‌دهد. واقعیت این است که همه ما از اینکه یک شامپو خوب کف کند، لذت می‌بریم و حس می‌کنیم کف‌ کردن شامپو روی موهای سر باعث از بین رفتن تمام آلودگی‌‌ها و کثیفی‌های پوست سر و موهایمان می‌شود؛ اما حقیقت این است که این ماده اصلاً برای موها خوب نیست.

سولفات‌ها در حذف آلودگی بسیار عالی عمل می‌کنند؛ اما وقتی روی مو و پوست سر استفاده می‌شوند، علاوه بر رفع کثیفی و آلودگی، پروتئین‌ها و چربی‌های حیاتی تشکیل‌دهنده ساختار مو را نیز از بین می‌برند. اگر دنبال شامپو بدون سولفات هستید، باید روی برچسب محصول به‌دنبال کلمه‌های «سدیم لوریل گلوکز» یا «لوریل گلوکز» بگردید.

2) پارابن

پارابن ها (Paraben) مواد نگهدارنده‌ای هستند که از رشد باکتری‌ها در مواد آرایشی و شامپو جلوگیری می‌کنند و در نتیجه موجب ماندگاری و افزایش عمر شامپوها، نرم‌کننده‌ها و مواد آرایشی می‌شوند. با این وجود، این مواد به پوست سر و مو آسیب می‌رسانند و درنهایت باعث کم‌پشت شدن مو و التهاب پوست سر می‌شوند.

3) رنگ‌های مصنوعی

در برخی از شامپوها، از رنگ‌های مصنوعی استفاده می‌شود. این رنگ‌ها از مواد افزودنی شیمیایی تشکیل ‌شده‌اند که وظیفه رنگ‌دهی به شامپو را دارند. بیشتر شامپوها مواد رنگ‌دهنده شیمیایی و مصنوعی دارند که این مواد می‌توانند منافذ پوست را مسدود کنند و حتی ممکن است جذب بدن شوند.

برخی از این مواد رنگی خطر ابتلا به علائم خفیفی همچون آکنه را افزایش می‌دهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است در بروز واکنش‌های آلرژیک یا انواع سرطان ها نقش داشته باشند.

4) وازلین (Petroleum)

سال‌ها است که مردم از وازلین برای نرم کردن موهایشان استفاده می‌کنند. آیا می‌دانید دلیل این کار چیست؟

وازلین باعث حفظ رطوبت مو می‌شود و در عین حال می‌تواند مانع دریافت هرگونه رطوبت توسط موها شود که این اتفاق برای جلوگیری از وز شدن مو حیاتی است؛ اما غلظت و قوام وازلین می‌تواند فولیکول‌های مو را مسدود کند و باعث ایجاد اختلال در چرخه طبیعی رشد مو شود. در نتیجه، وجود وازلین در شامپو، می‌تواند آسیب‌زا باشد.

5) پروپیلن گلایکول

پروپیلن گلایکول نوعی ماده شیمیایی رایج در شامپوها است. این ماده مؤثره به حفظ رطوبتی که برای حفظ سلامت مو حیاتی است کمک می‌کند. با این حال، پروپیلن گلایکول به دلیل امکان ایجاد واکنش آلرژیک و احتمال تأثیرگذاری شدید بر اندام‌ها و پوست، سمی شناخته شده است.

پروپیلن گلایکول به عنوان نگهدارنده، ایجادکننده رایحه یا هردو مورد در شامپوها استفاده می‌شود. البته هیچ سندی ثابت نکرده است که این ماده به تنهایی سمی است، اما به هر حال ترکیب آن با محصولات دیگر برای مو آسیب‌زا است.

به‌طور کلی می‌توان گفت که خطرات این ماده بیشتر از فواید بالقوه آن است و بدون شک عدم وجود آن در شامپو ضد ریزش توصیه می‌شود.

6) فرمالدئید (فرمالدهید)

بسیاری از شامپوهای موجود در بازار حاوی فرمالدئید هستند. این ماده یکی از مضرترین مواد تشکیل‌دهنده شامپو به حساب می‌آید. در صنایع آرایشی از این ماده برای کشتن باکتری‌ها و افزایش تاریخ مصرف محصول استفاده می‌شود. البته فرمالدئید در مقادیر کم بی‌خطر است اما مقادیر بالای آن در گروه یک سرطانزاهای انسانی قرار می‌گیرد.

استفاده روزانه از شامپو شما را در معرض مقادیر زیاد فرمالدئید قرار نمی‌دهد. اما برخی ذرات فرمالدئید می‌توانند وارد هوا شده و باعث حساسیت چشم‌ها، بینی، ریه‌ها و پوست شوند. این ماده می‌تواند پوست را تحریک و حساس کرده و درماتیت ایجاد کند. البته این نوع مواجهه بیشتر برای افرادی که در سالن‌های آرایشی کار می‌کنند و یا کسانی که از محلول‌های صاف کننده مو استفاده می‌کنند، محتمل است.

اگرچه برخی از شامپوها، آن هم به مقدار کم فرمالدئید دارند، اما به هر حال این موضوع از ضرر این ماده کم نمی‌کند. با این اوصاف، آیا مایلید به این ماده شانس دوباره‌ای بدهید و به خصوص در شامپو ضدریزش از آن استفاده کنید؟

7) سدیم کلراید (نمک)

سدیم کلراید معروف به نمک خوراکی، اغلب به شامپوهای حاوی سولفات اضافه می‌شود تا به افزایش غلظت کف و میزان کف شامپو کمک کند.

اگرچه نمک خوراکی طبیعی‌ترین ماده موجود در محصولات تجاری مو است، اما از آنجا که ممکن است باعث ریزش مو شود، نمی‌توان با خیال راحت از آن استفاده کرد.

حتماً شما هم تجربه خشک شدن مو پس از سپری کردن یک روز در ساحل و دریا را داشته‌اید. نمک موجب خشک شدن ساقه مو می‌شود. این خشکی ممکن است باعث شکستگی ساقه مو و ریزش مو شود؛ خصوصاً اگر هر روز و به ‌طور مکرر از شامپو و نرم کننده حاوی نمک (Salt-Laden) استفاده کنید.

8) دی اتانول آمین و تری اتانول آمین

دی اتانول آمین (DEA: Diethanolamine) و تری اتانول آمین (TEA: Triethanolamine) دو ماده شیمیایی هستند که باعث تحریک و سوزش پوست سر می‌شوند. این دو ماده، کراتین که یکی از اجزای اصلی مو است را از بین می‌برند و باعث خشکی و شکنندگی مو می‌شوند.

شامپو ضد ریزش چگونه به جلوگیری از ریزش مو کمک می‌کند؟

شامپوهای محرک رشد مو حاوی موادی هستند که موجب بهبود وضعیت پوست سر و ایجاد محیط سالمی برای رشد مو می‌شوند. در ادامه خواهیم آموخت که این شامپوها چگونه می‌توانند رشد مو را بهبود بخشند.

• مهارکننده‌های DHT

شامپویی که به بهبود رشد مو کمک می‌کند، با ترکیبات خاصی فرموله شده است. این ترکیبات به حذف DHT (دی هیدرو تستوسترون) از پوست سر و تحریک فولیکول‌های غیرفعال مو که هنوز زنده هستند کمک می‌کنند؛ به این ترتیب، رویش تار موی جدید رخ می‌دهد.

مسدودکننده‌های DHT حین شست‌وشوی مو به فولیکول‌های مو نفوذ می‌کنند و از طریق متوقف کردن تولید DHT، از تجمع آن در فولیکول جلوگیری می‌کنند.

• شامپوهای انرژی‌دهنده (Energizing Shampoo)

این شامپوها با افزایش جریان خون در سطح پوست سر، رشد مو را تحریک می‌کنند. همان‌طور که می‌دانید خون به عنوان یک منبع، به تأمین اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز فولیکول‌های مو برای رشد سالم آن کمک می‌کند.

شامپوهای تقویت کننده مو (Invigorating Hair Shampoo) که با گیاهان و اسانس‌های روغنی مانند روغن نعناع فلفلی و روغن درخت چای فرموله شده‌اند، برای تقویت گردش خون موضعی مفید هستند و به حفظ سلامت پوست سر و مو کمک می‌کنند.

• متعادل‌کننده‌های pH

شامپوها به حفظ تعادل pH پوست سر و نگه داشتن آن در سطح مناسب کمک می‌کنند. این ویژگی رشد سالم مو را تضمین می‌کند. یک شامپو ملایم با pH متعادل، سلامت مو و پوست سر و تعادل pH را حفظ می‌کند و ریزش مو را کاهش می‌دهد.

شامپوهای محرک رشد مو نباید حاوی مواد شیمیایی قوی و ناملایمی باشند که تحریک‌کننده پوست سر و بر هم زننده تعادل طبیعی pH آن هستند.

• شامپو پاک‌کننده و تنظیم‌کننده چربی پوست سر

اگر ریزش مو ناشی از تولید بیش از حد سبوم باشد، می‌توان از شامپوهایی با پایه روغن درخت چای استفاده کرد. این شامپوها برای تنظیم تولید سبوم و از بین بردن بقایای موادی تهیه شده‌اند که مسدودکننده فولیکول‌های پوست سر هستند. نتیجه این اثر، رشد موها است.

اگر به دلیل وجود عارضه‌‌هایی که باعث التهاب فولیکول مو می‌شوند ریزش مو دارید، مواد گیاهی موجود در این شامپوها می‌توانند در از بین بردن قارچ‌ها و باکتری‌های پوست سر به شما کمک کنند و باعث رشد سالم موهایتان شوند.

سخن پایانی

با وجود اینکه بسیاری از شامپوها حاوی مواد مضر هستند، هنوز هم شامپوهایی تولید می‌شوند که حاوی مواد طبیعی، روغن‌های مفید و مواد غیر سمی هستند و شما می‌توانید از خواص درمانی آن‌ها بهره‌مند شوید.

شاید جلوگیری از ریزش مو برای عده‌ای کاری بسیار سخت و دشوار و گاهی غیر ممکن به نظر برسد، اما با انتخاب مناسب‌ترین شامپو ضد ریزش مو می‌توان به این کابوس پایان داد.

توجه داشته باشید که بهترین شامپو ضد ریزش ، برای هر فردی متفاوت است. شما باید با توجه به نیاز مو و پوست سرتان شامپوی مناسب را انتخاب کنید؛ زیرا ممکن است شامپویی که برای شما بهترین است، با شامپویی که برای شخص دیگری مناسب است متفاوت باشد.

از تجربه خودتان بگویید

به نظر شما یک شامپو ضد ریزش خوب شما چه شاخصه‌ها و مواد تشکیل‌دهنده‌ای دارد؟ آیا تجربه‌ای از خرید این نوع شامپوها دارید؟ از استفاده از آن‌ها راضی بوده‌اید؟ نظر خود را در این مورد برای ما و دیگران بنویسید.

تیم نویسندگان

دکتر زهرا کلاهدوز

• کک و مک چیست؟ با علت بروز و روش‌های درمان آن آشنا شوید
• 14 خواص چای سبز برای سلامت پوست و مو
• فشار خون بالا: علل، علائم و راه‌های درمان
• علائم کم خونی (آنمی) چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟