پوکی استخوان: علت، علائم و راه‌های درمان آن

پوکی استخوان که از آن به‌عنوان بیماری خاموش یاد می‌شود، میلیون‌ها نفر را در سرتاسر جهان درگیر کرده است. این بیماری تهدیدی جدی برای سلامتی استخوان‌ها به حساب می‌آید. در روند پیشرفت پوکی استخوان، با ضعیف‌تر شدن تدریجی استخوان‌ها، آن‌ها بیش از قبل مستعد شکستگی خواهند بود. با وجود آنکه هم مردان و هم زنان در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند، این بیماری بیشتر در زنان یائسه بروز می‌کند. از آنجایی که پوکی استخوان منجر به کاهش سطح کیفیت زندگی می‌شود، آشنایی با دلایل، علائم و اقدامات پیشگیرانه برای کنترل و مقابله مؤثر با آن بسیار مهم است. برای اطلاع از این موارد، در این مقاله با ما همراه باشید.

پوکی استخوان چیست؟

پوکی استخوان بیماری‌ای است که در آن استخوان‌ها ضعیف و شکننده می‌شوند. این بیماری معمولاً به‌آهستگی و طی چندین سال بروز پیدا می‌کند و میزان شیوع آن در زنان یائسه و مردان مسن بیشتر است. پوکی استخوان اغلب علامت خاصی ندارد و بیشتر افراد زمانی متوجه ابتلا به این بیماری می‌شوند که به دلیل شکستگی استخوان به پزشک مراجعه کنند. از شایع‌ترین آسیب‌ها در افراد مبتلا به پوکی استخوان می‌توان به شکستگی در استخوان‌های لگن، مهره‌های ستون فقرات و مچ دست اشاره کرد.

علت پوکی استخوان

تحلیل رفتن استخوان‌‌ها، ازجمله فرآیندهای طبیعی است که با بالا رفتن سن در انسان‌ها اتفاق می‌افتد. اما برخی از افراد سریع‌تر از معمول دچار تحلیل استخوان می‌شوند. این موضوع می‌تواند پیامدهایی مانند پوکی استخوان و افزایش خطر شکستگی آن‌ها را داشته باشد.

به‌طور کلی زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند. احتمال ابتلای زنان به این بیماری در سال‌های اول یائسگی بیشتر است. این احتمال در زنانی که زودتر از موعد یائسه می‌شوند، قبل از سن ۴۵ سالگی، یا طی عمل جراحی تخمدان‌های آن‌ها از بدنشان خارج شده باشد، افزایش می‌یابد. البته امکان بروز پوکی استخوان در مردان، زنان جوان و حتی کودکان هم وجود دارد.

علاوه‌بر جنسیت، عوامل دیگری هم می‌توانند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند. ازجمله:

• مصرف طولانی‌مدت، بیشتر از 3 ماه، قرص‌های استروئید در دوزهای بالا
• ابتلا به بیماری‌های التهابی، بیماری‌های هورمونی یا مشکلات سوءجذب
• سابقه خانوادگی ابتلا به پوکی استخوان (مخصوصاً اگر یکی از والدین دچار شکستگی لگن شده باشند)
• مصرف بلندمدت داروهای خاصی که بر استحکام استخوان‌ها و سطح ترشح هورمون‌ها اثر می‌گذارند (مانند قرص‌های آنتی‌استروژن که بسیاری از خانم‌های مبتلا به سرطان سینه مصرف می‌کنند)
• سابقه ابتلا به اختلالات تغذیه‌ای مثل بی‌اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی
• شاخص توده بدنی (BMI) پایین
• ورزش نکردن به صورت منظم
• سیگار کشیدن

علائم پوکی استخوان

پوکی استخوان معمولاً علامت خاصی ندارد و به‌همین خاطر است که به آن بیماری خاموش می‌گویند. ولی توجه به برخی نشانه‌ها می‌تواند به تشخیص زودتر این بیماری کمک کند:

• کوتاه شدن قد (به‌اندازه 2.5 سانتی‌متر یا بیشتر)
• تغییر در حالت بدن و قامت (قوز پشت یا خمیدگی)
• تنگی نفس (کاهش ظرفیت ریه‌ها به دلیل فشرده‌شدن دیسک‌های کمر)
• شکستگی استخوان
• کمردرد

پوکی استخوان چگونه درمان می‌شود؟

هدف از درمان پوکی استخوان، کاهش یا توقف روند تحلیل رفتن استخوان‌ها و پیشگیری از شکستن آن‌هاست. در طی فرآیند درمان، پزشک احتمالاً این موارد را به شما توصیه می‌کند:

• تغذیه مناسب
• تغییر سبک زندگی
• ورزش
• اجتناب از زمین خوردن برای پیشگیری از شکستن استخوان‌ها
• دارودرمانی

در ادامه برخی از این موارد بررسی شده‌اند.

1) تغذیه

بخش مهمی از برنامه درمانی پوکی استخوان، رعایت یک رژیم غذایی سالم و متناسب است:

• مصرف فراوان میوه و سبزیجات
• دریافت میزان کالری مورد نیاز روزانه با توجه به سن، قد و وزن شما
• گنجاندن غذاهای سرشار از کلسیم، ویتامین D و پروتئین در برنامه غذایی

کلسیم و ویتامین D

کلسیم و ویتامین D از مهم‌ترین مواد مغذی برای جلوگیری از پوکی استخوان و کمک به افزایش توده استخوانی هستند. درصورتی‌که میزان کلسیم دریافتی فرد کافی نباشد، بدن برای جبران آن استخوان‌ها را تجزیه می‌کند. این امر منجر به تضعیف استخوان‌ها و درنهایت پوکی استخوان می‌شود.

از مهم‌ترین منابع غذایی حاوی کلسیم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لبنیات کم چرب
• سبزیجاتی که برگ‌های سبز تیره دارند؛ مانند کلم برگ چینی، کلم سبز و برگ شلغم
• کلم بروکلی
• ماهی ساردین و سالمون
• غذاهای غنی‌شده با کلسیم مانند شیر سویا، آب پرتقال، غلات و نان

ویتامین D برای جذب کلسیم از روده ضروری است. از مهم‌ترین منابع ویتامین D می‌توان موارد زیر را نام برد:

• نور خورشید
• ماهی‌های چرب و روغن ماهی
• زرده تخم‌مرغ
• جگر
• غذاهای غنی‌شده با ویتامین D مانند شیر و غلات

درصورتی که میزان کلسیم و ویتامین D دریافتی شما از طریق رژیم غذایی کافی نباشد، ممکن است پزشک برای شما مکمل تجویز کند.

نرخ ابتلا به پوکی استخوان در زنان یائسه به‌دلیل کاهش شدید سطح استروژن پس از یائسگی و تحلیل استخوان‌ها بسیار بالاست است. برای حل این مشکل برخی از پزشکان استفاده از غذاهای حاوی استروژن‌های گیاهی به‌ویژه شیر سویا و سایر فرآورده‌های حاوی سویا را توصیه می‌کنند. البته لازم به ذکر است که هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این غذاها به پیشگیری یا به تأخیر انداختن پوکی استخوان کمک می‌کنند.

2) سبک زندگی

علاوه‌بر رژیم غذایی، سبک زندگی سالم هم برای بهبود سلامت استخوان‌ها مهم است. شما برای داشتن یک سبک زندگی سالم باید:

• از قرارگیری در معرض دود سیگار اجتناب کنید.
• الکل ننوشید.
• سیگار را ترک کنید. زنانی که سیگار می‌کشند معمولاً در مقایسه با سایر زنان، تراکم استخوان کمتری دارند. این موضوع احتمال شکستگی استخون را در فرد بالا می‌برد.

تمرینات ورزشی

تمرینات ورزشی با حمل وزن بدن (ورزش‌هایی که روی یک یا دو پا انجام می‌شوند؛ مانند پیاده‌روی) تراکم استخوان را بالا برده و تعادل را بهبود می‌بخشند؛ درنتیجه احتمال زمین خوردن کاهش پیدا می‌کند. البته باید به این موضوع توجه داشت که ورزش پوکی استخوان شدید را درمان نمی‌کند. اگر دچار پوکی استخوان هستید و در نظر دارید ورزش جدیدی انجام دهید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید؛ به‌ویژه اگر:

• قبلاً تحرک نداشته‌اید.
• بالای ۷۵ سال سن دارید.
• دچار بیماری خاصی هستید.

برای انجام ورزش به این توصیه‌های عمومی دقت کنید:

• تمرینات ورزشی با حمل وزن بدن را انتخاب کنید. درحالی‌که ورزش‌های بدون تحمل وزن مثل شنا و دوچرخه‌سواری فواید بسیاری برای سلامتی دارند، اما موجب ساخت استخوان نمی‌شوند.
• چند تمرین ورزشی پرفشار را در برنامه خود قرار دهید؛ مانند پرش و طناب‌زنی.
• تمرینات قدرتی از ورزش‌های مهم برای سلامت استخوان‌ها هستند. این تمرینات به ایجاد و حفظ قدرت، استقامت و توده عضلانی کمک می‌کنند. علاوه‌بر این، تمرینات قدرتی می‌توانند با حفظ یا حتی بهبود تراکم استخوانی، در کنترل و پیشگیری از پوکی استخوان نقش داشته باشند.
• فعالیت‌هایی مانند یوگا که در افزایش قدرت، تعادل و هماهنگی عضلانی مؤثر هستند با بهبود تعادل، قدرت عضلانی و حالت بدن از زمین خوردن پیشگیری می‌کنند.

تمرینات ورزشی برای تقویت استخوان‌ها باید منظم و متنوع باشند. انجام ترکیبی از ورزش‌های قدرتی و تمرینات با حمل وزن بدن در طول هفته مطلوب هستند. این تمرینات باید 4 تا 6 بار در هفته و هر بار 30 تا 40 دقیقه انجام شوند.

نکته: لازم به ذکر است که پیش از انجام این ورزش‌ها با پزشک خود مشورت کنید.

3) داروها

داروهای متفاوتی برای درمان پوکی استخوان استفاده می‌شوند. در ادامه این داروها بررسی شده‌اند.

بیس فسفونات‌ها

بیس فسفونات‌ها با حفظ تراکم استخوان‌ها، خطر شکستگی را کاهش می‌دهند. این داروها به شکل قرص، شربت یا داروهای تزریقی تجویز می‌شوند.

بیس فسفونات‌ها انواع مختلفی دارند، ازجمله:

• آلندرونیک اسید
• ایباندرونیک اسید
• ریزدرونات
• زولدرونیک اسید

بیس فسفونات‌ها را باید هنگامی که معده خالی است به‌همراه یک لیوان پر آب مصرف کنید. پس از مصرف این دسته از داروها، به مدت 30 دقیقه بایستید یا روی صندلی صاف بنشینید. همچنین باید برای خوردن غذا یا نوشیدن مایعات پس از مصرف این داروها 30 دقیقه تا 2 ساعت صبر کنید.
ممکن است پزشک در کنار بیس فسفونات، مکمل‌های کلسیم و ویتامین D را هم تجویز کند.

تعدیل‌کننده‌های انتخابی گیرنده استروژن (SERMs)

تعدیل‌کننده‌های انتخابی گیرنده استروژن داروهایی هستند که اثر مشابه هورمون استروژن را بر استخوان‌ها دارند. این داروها به حفظ تراکم استخوان و کاهش خطر شکستگی آن‌ها به‌ویژه مهره‌های ستون فقرات کمک می‌کنند.

رالوکسیفن تنها نوع SERM موجود برای درمان پوکی استخوان است. این قرص به صورت روزانه و فقط برای زنان یائسه تجویز می‌شود. در افراد مبتلا به پوکی استخوان در ستون فقرات، رالوکسیفن خطر شکستگی مهره‌ها را کاهش می‌دهد. عوارض جانبی مصرف رالوکسیفن عبارتند از:

• گُرگرفتگی
• گرفتگی عضلات پا
• افزایش خطر لخته‌شدن خون

هورمون پاراتیروئید (PTH)

غدد پاراتیروئید پشت غده تیروئید در گردن قرار دارند. این غدد هورمون پاراتیروئید را تولید می کنند. این هورمون وظیفه تنظیم مقدار کلسیم، فسفر و منیزیم را در استخوان‌ها و خون دارد. درمان با هورمون پاراتیروئید با تحریک شکل‌گیری استخوان‌های جدید می‌تواند سبب افزایش تراکم و استحکام استخوان‌ها شود. درصورتی‌که سایر داروها برای افراد مبتلا به پوکی استخوان شدید نامناسب یا غیرمؤثر تشخیص داده شوند، پزشک این دارو را در یک دوره ۱۸ ماهه و به شکل تزریق روزانه برای بیمار تجویز می‌کند.

تری پاراتاید از انواع مصنوعی هورمون پاراتیروئید است که تراکم و استحکام استخوان‌ها را بالا می‌برد.

دنوزوماب (Denosumab)

این دارو تجزیه استخوان‌ها را کند می‌کند، دو بار در سال تجویز می‌شود و به صورت تزریقی است. از دنوزوماب در زنان یائسه و مردان برای درمان پوکی استخوان استفاده می‌شود. اگر خانمی در هنگام استفاده از بیس فسفونات‌ها به مشکل بخورد، پزشک از دنوزوماب‌ها برای درمان او استفاده می‌کند. پس از شروع درمان با این دارو، زنان معمولاً باید برای همیشه آن را مصرف کنند؛ چراکه درصورت توقف مصرف این داروها، تحلیل استخوان‌ها سرعت می‌گیرد.

کلسی‌تونین

کلسی‌تونین قدیمی‌ترین داروی موجود برای درمان پوکی استخوان است. از این دارو برای جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان‌ها استفاده می‌شود. مصرف روزانه کلسی‌تونین می‌تواند شکستگی‌های ستون فقرات را کاهش دهد. با این وجود، کلسی‌تونین برای پیشگیری از سایر شکستگی‌ها مؤثر نیست و برای بیشتر زنان، به‌عنوان اولین گزینه درمانی در نظر گرفته نمی‌شود.

پوکی استخوان در زنان

برخی از زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند. اگر خانم هستید، درصورت داشتن این شرایط، خطر ابتلا به پوکی استخوان در شما بالاتر است:

• یائسه شده‌اید. پس از یائسگی، تخمدان‌ها مقدار خیلی کمی استروژن تولید می‌کنند. استروژن به حفظ تراکم استخون‌ها کمک می‌کند. برخی از زنان در ۱۰ سال اول پس از یائسگی، تا ۲۵ درصد از توده استخوانی خود را از دست می‌دهند.
• بدن کوچک و ظریفی دارید. (وزن کمتر از ۵۷ کیلوگرم)
• مقدار کافی کلسیم و ویتامین D مصرف نمی‌کنید. کلسیم و ویتامین D در کنار هم برای ایجاد و حفظ استخوان‌هایی قوی مؤثر هستند.
• بیشتر از سه ماه است که پریود نشده‌اید. به‌مدت سه ماه پشت سر هم، عادت ماهانه شما قطع شده است (آمنوره). اگر آمنوره شده‌اید و در دوران بارداری یا شیردهی نیستید یا دارویی مصرف نمی‌کنید که باعث توقف عادت ماهانه شما شود، با پزشک صحبت کنید. توقف عادت ماهانه ممکن است به‌دلیل عدم تولید استروژن توسط تخمدان‌ها باشد.
• به بیماری‌های خاصی مبتلا هستید. برخی از بیماری‌ها خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهند؛ ازجمله دیابت، نارسایی زودرس تخمدان‌ها، سلیاک (وضعیتی که در آن مصرف گلوتن باعث ایجاد پاسخ ایمنی در بدن و آسیب روده کوچک می‌شود)، بیماری‌های التهابی روده و افسردگی.
• داروهای خاصی مصرف می‌کنید. برای درمان بیماری‌های مزمن خود مثل التهاب مفاصل (آرتریت)، آسم، لوپوس (نوعی بیماری خودایمنی مزمن که باعث ایجاد التهاب در کل بدن می‌شود) یا اختلالات تیروئید، داروهای خاصی مصرف می‌کنید.

پوکی استخوان در دوران بارداری

کاهش تراکم استخوان در طول بارداری امری عادی است. چراکه جنین به کلسیم برای تشکیل اسکلت نیاز دارد. اگر بانوان باردار به‌میزان کافی کلسیم از طریق رژیم غذایی دریافت نکنند، بدن از کلسیم موجود در استخوان‌ها برای کمک به رشد جنین استفاده می‌کند.

در طول دوران شیردهی، زنان 3 تا 5 درصد توده استخوانی خود را از دست می‌دهند. البته با پایان دوران شیردهی، توده استخوانی از دست رفته جایگزین می‌شود.

برای محفاظت از استخوان‌ها در زمان بارداری و شیردهی می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• دریافت روزانه 1000 میلی‌گرم کلسیم از غذا یا مکمل‌ها
• ورزش کردن به‌طور روزانه؛ به‌ویژه ورزش‌های استقامتی

پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان

شکل‌گیری استخوان‌های قوی در دوران کودکی و نوجوانی برای پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان در آینده بسیار مهم است.

با افزایش سن، سرعت ساخت استخوان‌ها نسبت به تحلیل آن‌ها کاهش می‌یابد و پس از یائسگی، تحلیل استخوان‌ها سرعت بیشتری پیدا می‌کند. اما شما می‌توانید برای کاهش سرعت تحلیل استخوان‌ها به‌دلیل افزایش سن، اقداماتی انجام دهید و از تضعیف و شکنندگی آن‌ها پیشگیری کنید. ازجمله:

• عدم مصرف مقادیر بالای فسفر: ازجمله مواد غذایی که فسفر بالایی دارند می‌توان به گوشت قرمز، نوشابه و مواد افزودنی حاوی فسفات اشاره کرد.
• مصرف کلسیم و ویتامین D: هر روز، مقدار کافی کلسیم و ویتامین D مصرف کنید.
• فعال بودن: فعالیت‌های ورزشی همراه با حمل وزن بدن مثل دویدن یا رقص به ساخت و تقویت استخوان‌ها کمک می‌کند.
• سیگار نکشیدن: استعمال دخانیات، خطر شکستگی استخوان‌ها را بالا می‌برد.
• عدم مصرف الکل: مصرف الکل به استخوان‌ها آسیب می‌زند. همچنین مصرف الکل به‌تنهایی یا همراه با بعضی داروهای خاص می‌تواند بر تعادل اثر بگذارد و باعث زمین خوردن شود.
• عدم مصرف بیش از حد کافئین: مصرف مقادیر بسیار زیاد کافئین، جذب کلسیم در بدن را کاهش می‌دهد.

نکته: درباره نیاز به مصرف دارو برای پیشگیری از تحلیل استخوان‌ها، می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید.

پیشگیری از زمین خوردن

اگر پوکی استخوان یا کاهش تراکم استخوان (استئوپنی) داشته باشید، یک زمین خوردن ساده می‌تواند باعث شکستگی استخوان‌های شما شود. اگر می‌خواهید جلوی این زمین خوردن‌ها را بگیرید، این نکات را رعایت کنید:

• برای بهبود قدرت و تعادل خود ورزش کنید.
• به‌آرامی بلند شوید و از یک عصا یا واکر استفاده کنید (این وسایل به حفظ تعادل کمک می‌کنند).
• در هوای برفی و بارانی، هنگام عبور از پله‌ها بسیار دقت کنید.

عوارض پوکی استخوان

شکستگی‌های استخوان‌ها به‌ویژه در ناحیه ستون فقرات و لگن، از جدی‌ترین عوارض پوکی استخوان هستند. شکستگی ناحیه لگن اغلب ناشی از زمین خوردن است و ممکن است منجر به ناتوانی و حتی افزایش خطر مرگ در سال اول آسیب‌دیدگی شود.

در برخی موارد، حتی بدون زمین خوردن هم امکان شکستگی‌ ستون فقرات وجود دارد. استخوان‌های تشکیل‌دهنده ستون فقرات می‌توانند تا درجه نابودی تحلیل روند. این وضعیت می‌تواند منجر به کمردرد، کاهش قد و خمیدگی بدن به جلو شود.

آیا پوکی استخوان موجب ایجاد درد می‌شود؟

پوکی استخوان دردناک نیست. اما درصورت تضعیف بیش از حد استخوان‌ها، می‌تواند باعث شکستگی و سایر مشکلاتی شود که با درد همراه هستند. این درد معمولاً شدیدتر از دردهایی است که مردم با بالا رفتن سن تجربه می‌کنند.
شایع‌ترین علت درد پوکی استخوان، ناشی از فشار مهره‌های ستون فقرات است که می‌تواند باعث بروز موارد زیر شود:

• کمردرد شدید و ناگهانی که هنگام ایستادن و راه رفتن بدتر می‌شود و در حالت درازکش کمی تسکین پیدا می‌کند.
• مشکل و درد در هنگام چرخاندن یا خم کردن بدن
• کوتاهی قد
• خمیدگی ستون فقرات و گوژپشتی

در این بیماری، استخوان‌ها شکننده می‌شوند؛ تا آنجایی که حتی با انجام حرکات ساده‌ای که خطرناک به نظر نمی‌رسند، مثل بلند کردن کیسه خرید، چرخش بدن در هنگام خروج از خودرو، یا سر خوردن روی فرش، استخوان‌ها می‌شکنند. درمان این شکستگی‌ها چند ماه طول می‌کشد. وقتی استخوان شروع به ترمیم خود می‌کند، درد به تدریج از بین می‌رود. با این حال، درد پوکی استخوان برای برخی افراد مدت بیشتری طول می‌کشد.‌

تشخیص پوکی استخوان

پزشکان معمولاً در غربالگری‌های مخصوص تشخیص این بیماری، متوجه ابتلای فرد به پوکی استخوان می‌شوند. کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده آمریکا، انجام غربالگری را به افراد زیر توصیه می‌کند:

• زنان بالاتر از 65 سال
• زنان دارای برخی عوامل افزایش‌دهنده احتمال ابتلا به پوکی استخوان

به دلیل عدم وجود شواهد کافی، کارگروه خدمات پیشگیرانه درباره غربالگری پوکی استخوان در مردان توصیه‌ای ندارد.

وقتی برای تشخیص پوکی استخوان به پزشک مراجعه می‌کنید، حتماً این موارد را گزارش دهید:

• هر نوع شکستگی استخوان در گذشته
• عادت‌های سبک زندگی شما، ازجمله رژیم غذایی، تمرین‌های ورزشی، مصرف الکل، و سابقه کشیدن سیگار
• بیماری‌ها و داروهای فعلی یا گذشته که می‌تواند منجر به کاهش توده استخوانی و افزایش خطر شکستگی شود
• سابقه خانوادگی ابتلا به پوکی استخوان و سایر بیماری‌ها
• سوابق عادت ماهانه

پزشک ممکن است شما را معاینه و این موارد را در بررسی کند:

• کاهش قد و وزن
• تغییر وضعیت قامتی
• تعادل و روش راه رفتن
• قدرت عضلانی مثل توانایی بلندشدن بدون استفاده از دست‌ها

علاوه‌بر مواردی که به آن‌ها اشاره شد، پزشک ممکن است آزمایشی را برای سنجش تراکم استخوان‌ها (BMD) در قسمت‌های خاصی مثل ستون فقرات و لگن تجویز کند. این آزمایش برای تشخیص پوکی استخوان هم انجام می‌شود.

آزمایش DXA

رایج‌ترین آزمایش برای سنجش تراکم استخوان، آزمایش DXA است. این آزمایش، سریع، بدون درد و غیرتهاجمی است. در آزمایش DXA از مقادیر پایین اشعه ایکس استفاده می‌شود و درحالی‌که روی تخت دراز کشیده‌اید، یک اسکنر را از روی بدن شما عبور می‌دهند. این آزمایش تراکم استخوان نواحی مختلف اسکلت بدن را که مستعد شکستگی هستند، مانند لگن و ستون فقرات می‌سنجد. سنجش تراکم استخوان با آزمایش DXA در نواحی لگن و ستون فقرات معمولاً قابل اطمینان‌ترین روش برای تشخیص پوکی استخوان و پیش‌بینی خطر شکستگی استخوان‌ها در نظر گرفته می‌شود.

برخی افراد آزمایش DXA پیرامونی انجام می‌دهند. این آزمایش تراکم استخوان را در ناحیه مچ دست و پاشنه پا می‌سنجد.

پزشک شما نتایج آزمایش تراکم استخوانتان را با تراکم استخوان میانگین جوانان و افراد سالم و تراکم استخوان میانگین سایر افراد هم جنس، همسن و هم‌نژاد با شما مقایسه می‌کند. اگر تراکم استخوان شما پایین‌تر از مقدار مشخصی باشد، مبتلا به پوکی استخوان هستید.

گاهی اوقات، پزشک ممکن است آزمایش سونوگرافی کمی (QUS) استخوان پاشنه پا را تجویز ‌کند. این آزمایش استخوان‌ها را ارزیابی می‌کند، اما تراکم استخوان را نمی‌سنجد. اگر سونوگرافی کمی مشخص کند که شما دچار کاهش توده استخوان هستید، برای تشخیص کاهش تراکم استخوان و بیماری پوکی استخوان به آزمایش DXA نیاز دارید.

سخن پایانی

پوکی استخوان بیماری است که استخوان‌ها را تضعیف کرده و سلامت عمومی بدن را به خطر می‌اندازد. با وجود آنکه این بیماری در افراد سالخورده شیوع بیشتری دارد، اما ممکن است در سایر رده‌های سنی نیز مشاهده شود. تشخیص زودهنگام و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه مانند ورزش منظم و مصرف مکمل‌های ویتامین D در تشکیل استخوان‌ها و حفظ استحکام آن‌ها نقش دارد. داروهایی که برای درمان این بیماری استفاده می‌شوند با هدف کاهش روند تضعیف استخوان‌ها تجویز می‌شوند.

تجربه شما

حتماً برای شما هم پیش آمده است که با افرادی مواجه شوید که به پوکی استخوان مبتلا هستند. علاوه‌بر نکات مطرح شده در این مقاله، تجربه شخصی شما از مواجهه با این بیماری چه بوده است؟ آیا شما شیوه‌ها و راه‌های دیگری برای پیشگیری از این بیماری سراغ دارید؟ در فرایند درمان نکته‌ای وجود دارد که شما طی تجربیات شخصی خودتان به آن رسیده باشید؟ شما می‌توانید دانسته‌ها و یا سؤالات خود را اینجا با ما و سایر خوانندگان در میان بگذارید.

تیم نویسندگان

شهره اسمعیلی

شهره اسمعیلی دانش‌آموخته رشته زیست‌شناسی سلولی-مولکولی گرایش میکروبیولوژی از دانشگاه تهران است. او پس از اخذ مدرک کارشناسی به کشور آلمان مهاجرت نموده و در رشته بیوشیمی در دانشگاه Ludwig Maximillian University of Munich (LMU) در مقطع کارشناسی ارشد به تحصیل پرداخت. وی به‌مدت سه سال سابقه کار در مؤسساتی همچون Helmholtz Diabetes Center (HDC) وBavarian NMR Center (BNMRZ) در مونیخ آلمان را دارد. در HDC او روی پروژه potential mechanisms of exercised-induced improvements on diabetic dyslipidemia کار می‌کرد. در BNMRZ او در گروه Biomolecular NMR spectroscopy و در پروژه تحقیقاتیinvestigation of biomolecular structure of the hepatitis B virus مشارکت نمود. نتیجه همکاری او با گروه Biomolecular NMR Spectroscopy انتشار مقاله‌ای تحت عنوان « Introducing adjuvant-loaded particulate hepatitis B core antigen as an alternative therapeutic hepatitis B vaccine component » در ژورنال JHEP reports در سال 2024 شد.

مقالات:
https://doi.org/10.1016/j.jhepr.2023.100997

دکتر مهدیه بهشادفر

• انواع ویتامین‌های گروه ب و نقش آن‌ها در سلامت بدن
• کک و مک چیست؟ با علت بروز و روش‌های درمان آن آشنا شوید
• زخم معده + مهم‌ترین علل، علائم و راه‌های درمان آن
• 14 خواص چای سبز برای سلامت پوست و مو