سرطان لب: علائم، راه های پیشگیری و روش های درمان آن

سرطان لب (Lip cancer) نوعی از سرطان سر و گردن است که از سلول‌های سنگفرشی لب‌ و دهان شروع می‌شود. نشانه‌های اولیه این سرطان، زخم یا برآمدگی روی لب‌ یا داخل دهان است که به مرور زمان بهبود پیدا نمی‌کند. بر اساس گزارش بنیاد سرطان پوست (SFC)، سرطان لب تقریبا 0.6 درصد از انواع سرطان‌ها را در ایالت متحده در بر می‌گیرد. این بنیاد همچنین اظهار می‌کند که این سرطان شایع‌ترین نوع سرطان بین مردان سفید پوست بالای 50 سال است.

در این مقاله درباره علائم سرطان لب، ریسک فاکتورها، تشخیص، درمان، پیشگیری و زمان مراجعه به پزشک بحث می‌کنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در ادامه با ما همراه باشید.

نشانه‌ها و علائم سرطان لب

رایج‌ترین نشانه‌ سرطان لب، وجود زخم روی لب‌ یا داخل دهان است که به مرور زمان بهبود نمی‌یابد. سایر نشانه‌ها و علائم سرطان لب عبارتند از:

• برآمدگی روی لب‌ یا متورم و ضخیم شدن قابل توجه لب
• بی حس شدن یا احساس درد در لب‌
• خونریزی از لب
• لکه‌های قرمز یا سفید روی لب‌
• سفت و منقبض شدن فک، که ناشی از تورم است.
• بی حس شدن چانه به خاطر درگیری اعصاب ناحیه

مانند سایر سرطان‌ها، سرطان لب نیز در مراحل اولیه احتمالا علائم آشکار نداشته باشد‌. گاهی اوقات ابتلا به این سرطان از طریق معاینه بیمار توسط دندانپزشک مشخص می‌‌شود.

علائم سرطان لب می‌تواند همانند سایر بیماری‌های لب باشد، بنابراین ضروری است در صورت مشاهده هر نوع ضایعه بی دلیل روی لب یا خونریزی در این ناحیه، به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کرد.

چه عواملی خطر ابتلا به سرطان لب را افزایش می‌دهد؟

ممکن است هر فردی به سرطان لب دچار شود‌‌؛ با این‌ حال سبک زندگی نامناسب و عوامل محیطی می‌تواند خطر ابتلا به آن را افزایش دهد‌. سایر عوامل تاثیرگذار عبارتند از:

• مصرف زیاد الکل
• سیگار کشیدن یا مصرف محصولات تنباکو (مانند قلیان)
• قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور طبیعی یا مصنوعی (مانند سولاریوم)
• جنسیت مرد
• داشتن رنگ پوست روشن
• سن بالای ۴۰ سال
• ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی یا اچ پی وی (HPV) سویه 16 و 18

آیا سرطان لب کشنده است؟

در صورت تشخیص و درمان به موقع سرطان لب توسط پزشک، مشکلات و عوارض کمتری متوجه بیمار خواهد شد. بر اساس گزارش انجمن جامعه سرطان آمریکا (ACS)، احتمال اینکه افراد مبتلا به این نوع سرطان تا 5 سال زنده بمانند، 88 درصد است. یعنی این احتمال وجود دارد که افراد مبتلا به سرطان لب همانند افرادی که به سرطان مبتلا نیستند، حداقل تا 5 سال پس از تشخیص زنده بمانند.

همچنین انجمن سرطان آمریکا اظهار می‌کند که احتمال زنده ماندن 5 ساله افراد مبتلا به سرطان لب، در صورتی که سرطان به بقیه قسمت‌های بدنشان سرایت نکرده باشد، 92 درصد است. این در حالی است که این میزان زمانی که سرطان به بافت‌های نزدیک تومور یا غدد لنفاوی سرایت کرده باشد، 61 درصد و زمانی که به قسمت‌های دور از تومور سرایت کرده باشد، 24 درصد است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده هر نوع تغییر غیرعادی روی لب‌ یا دهان، به‌ویژه برآمدگی یا سایر ضایعاتی که خود به خود خوب نمی‌شوند، با پزشک یا دندانپزشک مشورت کنید. مراجعه منظم به دندانپزشک، احتمال پی بردن به سرطان‌های مربوط به دهان را افزایش می‌دهد. معاینه منظم دهان، به‌ویژه در افرادی که در معرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان لب قرار دارند، ضرورت دارد‌.

اگر دندانپزشک مشکوک شد یا تشخیص دهد که به فرد به سرطان لب مبتلا است، ضروری است به پزشک متخصص مراجعه شود و پروسه درمان زیر نظر او انجام گیرد.

تشخیص سرطان لب

پزشکان معمولا از طریق بررسی علائم بیمار، سابقه پزشکی و ریسک فاکتورها، وجود سرطان را تشخیص می‌دهند. پزشک ممکن است درباره موارد زیر از شما سوال بپرسد:

• سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان یا سایر بیماری‌ها
• مصرف تنباکو یا الکل
• ابتلا به بیماری خاصی در گذشته یا در زمان حال
• سابقه درمانی شما در دندانپزشکی

پزشک پس از این سوالات، لب و دهان شما را برای بررسی ناهنجاری یا برآمدگی و همچنین غدد لنفاوی گردن را برای احتمال وجود تورم، مورد معاینه قرار می‌دهد. پزشکان معمولا برای وجود برآمدگی یا ناهنجاری، لب و داخل دهان را از نزدیک معاینه می‌کنند. همچنین ممکن است غدد لنفاوی گردن را برای وجود تورم معاینه کنند‌.

اگر پزشک مشکوک به سرطان لب شود، معمولا از لب شما نمونه برداری می‌کند. در نمونه برداری بخش کوچکی از پوست ناحیه درگیر برداشته شده و جهت بررسی وجود سرطان، زیر میکروسکوپ آزمایش می‌شود.

اگر در نمونه برداری، ابتلا به سرطان ثابت شود، پزشک برای کمک به تعیین مرحله سرطان و تشخیص سرایت آن به سایر قسمت‌های بدن، دستور به انجام آزمایش‌های بیشتری می‌دهد. این آزمایش‌ها شامل آزمایش تصویربرداری و آندوسکوپی می‌شود. همچنین ممکن است پزشک نمونه‌های بیشتری از بافت را مورد آزمایش قرار دهد.

روش های درمان سرطان لب

انتخاب روش درمان این سرطان به چند عامل بستگی دارد:

• مرحله سرطان
• اندازه تومور
• محل تشکیل تومور

با این‌ حال، سرطان لب اغلب به کمک برخی روش‌های درمانی و با تشخیص زودهنگام قابل درمان است. در ادامه چند روش درمانی را باهم بررسی می کنیم.

جراحی

در پروسه جراحی، قسمت‌های سرطانی و حاشیه سالم اطراف لب را برمی دارند. جراح برای برگرداندن قدرت تکلم و تغذیه بیمار به حالت قبل، لب او را ترمیم می‌‌کند. همچنین تکنیک هایی برای کاهش بروز جای زخم نیز انجام می شود.

اگر ناحیه سرطانی لب کوچک باشد، ترمیم آن ساده‌‌تر است. اما در غیر این صورت، برای ترمیم لب، به جراحی پلاستیک و ترمیم حرفه‌ای لب نیاز می‌شود. در جراحی ترمیمی، بخشی از بافت و پوست سایر قسمت‌های بدن، به ناحیه لب منتقل می شود.

پرتودرمانی

در پرتودرمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی، از اشعه‌های قوی و پر انرژی، مانند اشعه ایکس و پروتون استفاده می‌شود. امکان انجام پرتودرمانی بعد از جراحی نیز وجود دارد. علاوه بر لب، ممکن است پرتوها برای غدد لنفاوی در گردن نیز مورد استفاده قرار گیرند.

پرتودرمانی برای سرطان لب اغلب‌ توسط یک دستگاه بزرگ که با دقت زیادی پرتوهای پر انرژی را در یک نقطه متمرکز می کند، انجام می شود. اما در برخی موارد، یک ایمپلنت رادیواکتیو مستقیما برای مدت کوتاهی در بافت سرطانی قرار داده می شود. این روش درمانی که به آن براکی درمانی یا پرتو درمانی داخلی می‌گویند، به پزشکان اجازه می‌دهد از پرتوهای با دوز بالاتر استفاده کنند.

شیمی درمانی

در شیمی درمانی از داروهای قوی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. استفاده از شیمی درمانی به همراه پرتودرمانی نیز یکی از روش‌های درمان سرطان لب به شمار می‌رود. در صورت سرایت سرطان لب به بقیه قسمت‌های بدن، استفاده از شیمی درمانی، به کاهش علائم و نشانه‌ها کمک می‌کند.

دارو درمانی هدفمند

این روش درمانی نقاط ضعف خاص سلول‌های سرطانی را هدف قرار داده و باعث مرگ سلول‌های سرطانی می‌شود. از دارو درمانی هدفمند معمولا به همراه شیمی درمانی استفاده می‌شود.

ایمنی درمانی

ایمنی درمانی نوعی دارو درمانی است که به سیستم ایمنی برای مبارزه با سرطان کمک می‌کند. سیستم ایمنی شما ممکن است نتواند با سرطان مبارزه کند، زیرا سلول‌های سرطانی پروتئین‌هایی تولید می‌کنند که از طریق آنها می‌توانند از سلول‌های سیستم ایمنی پنهان شوند. به همین دلیل، در صورت پیشرفته بودن سرطان و مؤثر واقع نشدن سایر گزینه‌های درمان، از ایمنی درمانی کمک گرفته می‌شود‌.

راه‌های پیشگیری از سرطان لب

پیشگیری از این سرطان همیشه امکان پذیر نیست. با این حال شما می‌توانید ریسک ابتلا به آن را با انجام اقدامات زیر کاهش دهید:

• هنگامی که بیرون از منزل هستید، با استفاده از محافظ هایی همچون کرم ضد آفتاب، بالم لب حاوی SPF و کلاه نقاب دار از پوست خود مراقبت کنید.
• از سولاریوم دوری کنید یا استفاده از آن را محدود کنید.
• مصرف الکل را کاهش دهید‌.
• از مصرف محصولات تنباکو و دود آن دوری کنید.
• به طور منظم برای معاینه دهان به دندانپزشک مراجعه کنید.

بر اساس گزارش بنیاد سرطان پوست، شایع‌ترین عامل ابتلا به سرطان لب، قرار گرفتن در معرض اشعه‌های فرابنفش خورشید (UV) است، که احتمالا بر روی افرادی اثر می‌گذارد که زمان زیادی در معرض آفتاب هستند یا از سولاریوم استفاده می‌کنند.