سرطان دهانه رحم چیست؟ علائم، تشخیص و درمان آن را بشناسید

سرطان دهانه رحم عبارتی است که تا به حال به گوش همه ما خورده است اما شاید ندانیم این سرطان در بسیاری از موارد قابل پیشگیری و حتی قابل درمان است. در این مطلب به این موضوع مهم پرداخته‌ایم تا آگاهی‌مان درباره سرطان دهانه رحم بیشتر شود و تا جای ممکن بتوانیم از آن پیشگیری یا به موقع به آن رسیدگی کنیم.

سرطان دهانه رحم چیست؟

سرطان دهانه رحم نوعی سرطان است که سلول‌های گردن رحم (بخش انتهایی رحم که به واژن منتهی می‌شود) را درگیر می‌کند. این سزطان زمانی اتفاق می‌افتد که در پوشش دهانه رحم، سلول‌های غیرعادی شروع به رشد کنند.

شایع‌ترین نوع سرطان دهانه رحم، سرطان سلول‌های سنگفرشی (Squamous Cell Carcinoma) است که نزدیک به 70 درصد موارد ابتلا را شامل می‌شود. در این میان، آدنوکارسینوما (Adenocarcinoma) شیوع کمتری دارد (25 درصد از موارد ابتلا) و چون در نواحی فوقانی دهانه رحم به وجود می‌آید، تشخیص آن به مراتب دشوارتر است.

تقریباً همه موارد ابتلا به سرطان دهانه رحم با عفونت ناشی از نوع پرخطر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) مرتبط است. ویروس پاپیلومای انسانی، ویروسی شایع است که عمدتاً از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود. سویه‌های متفاوت این ویروس در ایجاد اکثر سرطان‌های دهانه رحم نقش ایفا می‌کنند.

در اغلب موارد، هنگامی که ویروس پاپیلوما وارد بدن فرد می‌شود، سیستم ایمنی، ویروس را خلع سلاح کرده و بنابراین ویروس نمی‌تواند به بدن آسیبی برساند. اما در درصد کمی از افراد، ویروس تا سال‌ها باقی می‌ماند و از طریق فرآیندی خاص باعث سرطانی‌شدن برخی از سلول‌های دهانه رحم می‌شود.

انواع سرطان دهانه رحم

نوع سرطانی که فرد به آن مبتلا شده می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در پیش‌آگهی و درمان آن داشته باشد. به این منظور، لازم است انواع اصلی سرطان دهانه رحم را بشناسیم. انواع اصلی این سرطان شامل موارد زیر است:

• سرطان سلول‌های سنگفرشی: این نوع سرطان دهانه رحم با درگیری سلول‌های نازک و مسطح (سلول‌های سنگفرشی) پوشش بخش بیرونی دهانه رحم که به واژن منتهی می‌شود، آغاز می‌شود. بیشتر سرطان‌های دهانه رحم در این دسته قرار می‌گیرند.
• آدنوکارسینوما: این نوع از سرطان دهانه رحم، ابتدا سلول‌های استوانه‌ای غده‌ای (گلندولار) را که کانال دهانه رحم را می‌پوشانند درگیر می‌کند.

برخی اوقات، هر دو نوع سلول در این سرطان درگیر می‌شوند. در موارد بسیار نادر نیز سرطان در سایر سلول‌های دهانه رحم ظاهر می‌شود.

سرطان دهانه رحم چقدر شایع است؟

سرطان دهانه رحم چهارمین سرطان شایع در زنان است. در سال 2020، ابتلای بیش از 600 هزار بانو در سراسر دنیا به سرطان دهانه رحم تشخیص داده شد. در این میان 340 هزار نفر از این افراد در اثر این بیماری جان خود را از دست دادند. این در حالی است که بیش از 90 درصد این موارد، قابل پیشگیری بوده‌اند. انجام واکسیناسیون و غربالگری مستمر، راه‌های موفق پیشگیری از این سرطان هستند.

علل بروز سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم هنگامی شروع می‌شود که در اثر جهش، تغییراتی در DNA سلول‌های سالم موجود در دهانه رحم ایجاد شود. DNA حاوی دستورالعمل‌هایی است که سلول را هدایت می‌کند تا فعالیت‌هایش را انجام دهد.

سلول‌های طبیعی با سرعت مشخصی در بدن رشد و تکثیر یافته و در نهایت در زمان مشخصی می‌میرند. جهش‌ها باعث می‌شوند رشد و تکثیر سلول‌ها از کنترل خارج شده و سلول‌ها نامیرا شوند. از تجمع سلول‌های غیرطبیعی، توده (تومور) به وجود می‌آید. سلول‌های سرطانی به بافت‌های مجاور حمله کرده و می‌توانند از تومور جدا شده و در تمام نقاط بدن پخش شوند (متاستاز).

علت دقیق بروز سرطان دهانه رحم هنوز مشخص نیست، اما ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) نقش مهمی در بروز آن دارد. HPV، ویروس شایعی است، با این حال اکثر افرادی که این ویروس را در بدن خود دارند دچار سرطان نمی‌شوند؛ بنابراین به نظر می‌رسد عوامل دیگری مانند محیطی که در آن زندگی می‌کنید یا سبک زندگی‌تان هم می‌تواند در بروز سرطان دهانه رحم تأثیرگذار باشد.

عوامل خطر بروز سرطان دهانه رحم کدامند؟

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، تقریباً همه موارد ابتلا به سرطان دهانه رحم به واسطه آلودگی به ویروس پاپیلومای انسانی به وجود می‌آیند. ویروس پاپیلومای انسانی انواع متفاوتی دارد. انواع خاصی از این ویروس با ایجاد تغییراتی در دهانه رحم، در گذر زمان، می‌توانند باعث بروز سرطان دهانه رحم شوند. در مقابل، انواع دیگر این ویروس تنها می‌توانند باعث بروز زگیل‌های پوستی و تناسلی شوند.

ویروس HPV به قدری شایع است که بیشتر افراد در دوره‌ای از زندگی خود به آن مبتلا می‌شوند. این ویروس معمولاً هیچ علامتی ندارد، بنابراین اگر به آن مبتلا شوید به احتمال زیاد نمی‌توانید از وجودش آگاه شوید. در اکثر بانوان، ویروس HPV خودبه‌خود از بین می‌رود اما اگر چنین نشود، این احتمال وجود دارد که در آینده باعث سرطان دهانه رحم شود.

ازجمله عوامل دیگری که می‌توانند احتمال بروز سرطان دهانه رحم را افزایش دهند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن با سرطان سلول‌های سنگفرشی دهانه رحم مرتبط است.
• قرص‌های ضد بارداری: استفاده از قرص‌های ضد بارداری برای مدت طولانی (پنج سال یا بیشتر)، احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد.
• ویروس HIV: ابتلا به ویروس HIV (ویروسی که باعث بیماری ایدز می‌شود) یا ابتلا به هر نوع عارضه دیگری که بدن را برای مبارزه با بیماری‌های دیگر ناتوان کند (ضعف سیستم ایمنی)، می‌تواند باعث بروز سرطان دهانه رحم شود.
• داشتن فعالیت جنسی زودهنگام: برقراری رابطه جنسی در سنین پایین احتمال آلودگی به HPV را در فرد افزایش می‌دهد.
• داشتن سایر عفونت‌های مقاربتی: اگر فرد سابقه ابتلا به سایر بیماری‌های مقاربتی مانند کلامیدیا، سوزاک، سفلیس و ایدز (HIV) را داشته باشد، ریسک ابتلا به HPV در او افزایش می‌یابد.
• داشتن شریک‌های جنسی متعدد: هرچه تعداد شریک‌های جنسی شخصی بیشتر باشد یا تعداد شرکای جنسی شریک جنسی‌ او بیشتر باشد، احتمال ابتلا به HPV در این فرد افزایش می‌یابد.
• به دنیا آوردن سه فرزند یا بیشتر
• به دنیا آوردن اولین نوزاد در سنین پایین: مادرانی که اولین فرزند خود را قبل از ۱۷ سالگی به دنیا می‌آورند، در مقایسه با مادرانی که اولین فرزند خود را بعد از ۲۵ سالگی به دنیا می‌آورند، بیشتر ممکن است به این سرطان مبتلا شوند.
• قرارگیری در معرض داروی پیشگیری از سقط جنین: اگر مادری در دهه ۱۹۵۰ در طول دوران بارداری خود دارویی به نام دی اتیل استیل بسترول (DES) را مصرف کرده باشد، خطر بروز نوع خاصی از سرطان دهانه رحم به نام آدنوکارسینوم سلول شفاف در فرزند او افزایش پیدا می‌کند.

پیشگیری از بروز سرطان دهانه رحم

برای کاهش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم توصیه می‌شود به موارد زیر توجه کنید:

• با پزشک خود درباره واکسن HPV مشورت کنید: دریافت واکسن برای جلوگیری از عفونت HPV می‌تواند احتمال بروز سرطان دهانه رحم و سایر سرطان‌های مرتبط با ویروس پاپیلومای انسانی را کاهش دهد؛ اما پیش از آن بهتر است از پزشک خود بپرسید آیا تزریق واکسن HPV برای شما مناسب است یا خیر.
• آزمایش پاپ اسمیر را مرتب انجام دهید: به کمک تست پاپ اسمیر می‌توان حالت‌های پیش‌سرطانی دهانه رحم را ردیابی کرد. بنابراین از طریق پایش و درمان به‌موقع می‌توان از بروز سرطان دهانه رحم جلوگیری کرد. طبق توصیه اکثر سازمان‌های پزشکی بهتر است آزمایش پاپ اسمیر را از ۲۱ سالگی آغاز و هرچند سال یک‌بار تکرار کنید.
• سیگار نکشید: اگر تا اکنون سیگار نکشیده‌اید بعد از این هم سراغ آن نروید! اگر در حال حاضر سیگار می‌کشید از پزشک خود بخواهید تا با ارائه راهکارهایی برای ترک آن، به شما کمک کند. سرطان شوخی‌بردار نیست.
• رابطه جنسی ایمن داشته باشید: با چند اقدام ساده می‌توانید ریسک ابتلا به بیماری‌های مقاربتی را کاهش دهید. این اقدامات عبارتند از: استفاده از کاندوم در هر رابطه جنسی و محدودکردن تعداد شرکای جنسی. توجه به این موارد می‌تواند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را کاهش دهد.

به خاطر داشته باشید عفونت HPV می‌تواند بخش‌هایی از نواحی تناسلی زنانه و مردانه را که با کاندوم لاتکس پوشیده و محافظت شده‌اند، به اندازه نواحی‌ای که پوشیده نشده‌اند، درگیر کند. اگرچه تأثیر استفاده از کاندوم در جلوگیری از عفونت HPV شناخته نشده است، با این حال اثبات شده که استفاده از آن با کاهش میزان ابتلا به سرطان دهانه رحم مرتبط است.

علائم سرطان دهانه رحم

به طور کلی، سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه هیچ نشانه و علامتی ندارد. علائم و نشانه‌های سرطان دهانه رحم در مراحل پیشرفته‌تر عبارتند از:

• خونریزی واژینال بعد از رابطه جنسی، در فاصله بین دوره‌های قاعدگی و پس از یائسگی.
• ترشحات غیر طبیعی واژن مانند ترشحات خونی و آبکی که ممکن است شدید بوده و بوی نامطبوعی نیز داشته باشند.
• وجود درد لگن یا درد در طول رابطه جنسی.

اگر هرگونه نشانه یا علامت نگران‌کننده دارید، موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارید. اگرچه علائم و نشانه‌های ذکرشده می‌توانند علتی غیر از سرطان نیز داشته باشند، با این حال تنها راه اطمینان، مراجعه به پزشک است. اگر علائم از سرطان حکایت کنند، هرچه زودتر درمان را شروع کنید، شانس بهبود در شما افزایش می‌یابد.

تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم

تشخیص به‌موقع سرطان معمولاً کمک می‌کند بتوانید از گزینه‌های درمانی بیشتری استفاده کنید. علائم و نشانه‌های برخی از سرطان‌ها در مراحل اولیه قابل تشخیص هستند اما همیشه رویه بر این منوال نیست.

بهترین راه برای تشخیص به‌موقع سرطان دهانه رحم انجام‌دادن منظم تست‌های غربالگری است. تست‌های غربالگری سرطان دهانه رحم شامل تست HPV و پاپ اسمیر است. آزمایش‌ها را می‌توان به‌تنهایی یا همراه با یک‌دیگر انجام داد. بررسی‌ها نشان می‌دهند انجام‌دادن منظم تست‌های غربالگری از بروز سرطان‌های دهانه رحم جلوگیری کرده و زندگی بیماران را نجات می‌دهد. فرقی نمی‌کند کدام تست را انجام می‌دهید. آنچه اهمیت دارد این است که تست‌های غربالگری را منظم انجام دهید.

تشخیص زودهنگام، شانس درمان موفق بیماری را در مراحل پیش‌سرطانی و سرطانی به میزان چشمگیری افزایش می‌دهد. اطلاع از نشانه‌ها و علائم سرطان دهانه رحم می‌تواند به شما کمک کند تا در تشخیص بیماری تأخیر نداشته باشید.

روش‌های تشخیص سرطان دهانه رحم

برای تشخیص سرطان دهانه رحم از آزمایش‌های مخصوص دهانه رحم استفاده می‌شود. ازجمله این آزمایش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی: معاینه فیزیکی بدن کمک می‌کند سطح سلامت بدن بررسی شود و هرگونه بیماری، توده یا مسئله‌ای که غیرعادی به نظر می‌رسد، نمایان شود. در این فرایند، یک شرح حال کامل از عادت‌های سلامتی بیمار، سابقه هرگونه بیماری و درمان‌های انجام‌شده نیز تهیه می‌شود.
• معاینه لگن: در این پروسه، معاینه کاملی از نواحی واژن، دهانه رحم، رحم، لوله‌های فالوپ، تخمدان‌ها و راست روده (رکتوم) صورت می‌گیرد. در طول معاینه، اسپکولوم (وسیله‌ای که برای معاینه و نمونه‌برداری از حفره‌های بدن از آن استفاده می‌شود) در داخل واژن قرار گرفته و پزشک یا پرستار فضای واژن و دهانه رحم را از نظر وجود علائم بیماری بررسی می‌کند. علاوه بر آن، معمولاً از دهانه رحم تست پاپ اسمیر نیز انجام می‌شود.
• آزمایش پاپ اسمیر: در این تکنیک، به کمک یک براش کوچک، سلول‌هایی از سطح دهانه رحم و نواحی اطراف آن جمع‌آوری می‌شود. سلول‌ها پس از جمع‌آوری زیر میکروسکوپ مشاهده می‌شوند تا سالم یا غیرطبیعی‌ بودن آن‌ها تشخیص داده شود. به این تکنیک، آزمایش پاپ نیز گفته می‌شود.
• کورتاژ اندوسرویکس: روشی است که در آن سلول‌ها و بافت ناحیه کانال دهانه رحم با استفاده از کورت (ابزاری قاشق‌مانند برای تراشیدن بافت) جمع‌آوری می‌شوند. نمونه‌های بافتی جمع‌آوری‌شده با میکروسکوپ مشاهده می‌شوند تا از نظر وجود علائم سرطان بررسی شوند. این تکنیک در برخی موارد هم‌زمان با کولپوسکوپی انجام می‌شود.
• کولپوسکوپی: روشی است که در آن از کولپوسکوپ (ابزاری با قابلیت بزرگ‌نمایی) استفاده می‌شود تا واژن و دهانه رحم از نظر وجود نواحی غیرطبیعی بررسی شوند. نمونه‌های بافتی به کمک کورت یا براش جمع‌آوری شده و پس از آن سلول‌ها زیر میکروسکوپ قرار گرفته و از نظر وجود هرگونه علامت بیماری بررسی می‌شوند.
• بیوپسی: در صورت مشاهده سلول‌های غیرطبیعی در آزمایش پاپ اسمیر، پزشک ممکن است درخواست بیوپسی (نمونه‌برداری از بافت) دهد. در این روش، مقدار کمی از بافت ناحیه دهانه رحم برداشته شده و یک آسیب‌شناس (پاتولوژیست) آن را زیر میکروسکوپ قرار می‌دهد تا از نظر وجود علائم سرطان بررسی کند. اگر مطب پزشک مجهز باشد و نیز حجم نمونه بافتی کم باشد، این روش تشخیصی می‌تواند در همان مطب نیز انجام شود. این در حالی است که برای بیوپسی مخروطی که در آن حجم نمونه وسیع‌تر است و مخروطی از دهانه رحم برداشته می‌شود، بیمار باید به بیمارستان مراجعه کند.

عوامل اثرگذار بر پیش‌آگهی (شانس بهبودی) و گزینه‌های درمانی

پیش‌آگهی سرطان دهانه رحم به موارد زیر وابسته است:

• مرحله سرطان: ابعاد و اندازه تومور و اینکه آیا بخشی از دهانه رحم درگیر شده است یا کل آن. دیگر اینکه آیا به گره‌های لنفاوی و سایر نقاط بدن منتشر شده است یا خیر
• نوع سرطان دهانه رحم
• سن بیمار و سلامت عمومی او
• ابتلا یا عدم ابتلا به نوع خاصی از پاپیلومای انسانی (HPV)
• ابتلا یا عدم ابتلا به ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)
• ابتلا به سرطان به‌تازگی تشخیص داده شده یا به‌تازگی عود کرده است

گزینه‌های درمانی به موارد زیر بستگی دارند:

• مرحله سرطان
• نوع سرطان دهانه رحم
• تمایل بیمار به بچه‌دارشدن
• سن بیمار

درمان سرطان دهانه رحم در طول دوران بارداری به مرحله سرطان و مرحله بارداری بستگی دارد. برای کسانی که سرطان دهانه رحم در آن‌ها در اوایل دوران بارداری یا در سه‌ماهه پایانی تشخیص داده شده است، درمان ممکن است تا پس از به دنیا آمدن نوزاد به تعویق بیفتد.

تعیین مرحله سرطان

اگر پزشک تشخیص دهد فرد به سرطان دهانه رحم مبتلا است، بیمار باید آزمایش‌های بیشتری انجام دهد تا مرحله سرطان مشخص شود. شناسایی مرحله سرطان بیمار، نقش کلیدی در تعیین درمان او دارد.

آزمایش‌های تعیین مرحله سرطان عبارتند از:

• آزمایش‌های تصویربرداری: تست‌هایی مانند تصویربرداری با اشعه ایکس، سی‌تی اسکن، MRI و اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) به پزشک کمک می‌کند تا بتواند تشخیص دهد آیا سرطان به نواحی خارج از دهانه رحم انتشار یافته است یا خیر.
• معاینه مثانه و رکتوم (راست‌روده) بیمار: پزشک می‌تواند برای دیدن فضای داخل مثانه و رکتوم از دوربین‌های مخصوصی استفاده کند.

درمان سرطان دهانه رحم

خوش‌بختانه در حال حاضر گزینه‌های درمانی گوناگونی برای بیماران مبتلا به سرطان دهانه رحم در دسترس است. برخی از این درمان‌ها استاندارد هستند (درمانی که در حال حاضر استفاده می‌شود) و برخی دیگر در مرحله کارآزمایی بالینی قرار دارند. کارآزمایی بالینی درمان سرطان، یک مطالعه تحقیقاتی است که به بهبود درمان‌های موجود کمک می‌کند. همچنین زمینه‌ای فراهم می‌کند تا اطلاعات بیشتری درباره راهکارهای درمانی جدید برای بیماران مبتلا به سرطان به دست آید.

درمان سرطان دهانه رحم به عوامل متفاوتی نظیر مرحله سرطان، سایر بیماری‌های زمینه‌ای فرد و ترجیحات بیمار بستگی دارد. جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی یا ترکیبی از هر سه تکنیک اشاره‌شده ازجمله درمان‌های رایج برای این نوع سرطان به حساب می‌آیند.

1) جراحی

سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه معمولاً با جراحی قابل درمان است. همان‌طور که قبلاً اشاره شد، اینکه چه نوع عمل جراحی‌ای برای بیمار مناسب‌تر است به عواملی نظیر ابعاد تومور سرطانی، مرحله سرطان و همچنین تمایل بیمار به باردارشدن در آینده بستگی دارد.

گزینه‌های جراحی شامل موارد زیر می‌شود:

• عمل جراحی با هدف برداشتن سلول‌های سرطانی: برای سرطان دهانه رحم در ابعاد کوچک، این احتمال وجود دارد که بتوان کل توده سرطانی را از طریق بیوپسی مخروطی برداشت. در این پروسه یک برش مخروطی‌شکل روی بافت دهانه رحم ایجاد می‌شود و بقیه قسمت‌های دهانه رحم دست‌نخورده باقی گذاشته می‌شود. این روش جراحی شانس بارداری در آینده را برای بیمار حفظ می‌کند.
• عمل جراحی با هدف برداشتن کامل دهانه رحم (تراکلکتومی): سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه ممکن است از طریق برداشتن کامل دهانه رحم درمان شود. در این روش، دهانه رحم به همراه بافت اطراف آن برداشته می‌شود. چون رحم پس از این پروسه همچنان باقی می‌ماند، بنابراین بیمار در صورت تمایل می‌تواند در آینده باردار شود.
• عمل جراحی با هدف برداشتن دهانه رحم و رحم (هیسترکتومی): اکثر سرطان‌های دهانه رحم در مراحل اولیه از طریق این عمل جراحی درمان می‌شوند. در این روش، دهانه رحم، رحم، بخشی از واژن و گره‌های لنفاوی اطراف آن کامل برداشته می‌شوند. عمل جراحی هیسترکتومی می‌تواند سرطان دهانه رحم را در همان مرحله اولیه بهبود ببخشد و از بازگشت آن جلوگیری کند. با این حال، برداشتن رحم، باردارشدن را در فرد عملاً غیرممکن می‌کند.

عمل هیسترکتومی با حداقل تهاجم (Minimally invasive hysterectomy)، پروسه‌ای است که در آن به جای اینکه یک برش بزرگ روی ناحیه شکم ایجاد شود، عمل جراحی با ایجاد تنها چند برش کوچک انجام می‌شود. این تکنیک می‌تواند یکی از گزینه‌های درمانی برای سرطان دهانه رحم در مرحله اولیه باشد. بیمارانی که تحت این عمل جراحی قرار می‌گیرند سریع‌تر بهبود یافته و مدت‌زمان اقامت آن‌ها در بیمارستان کاهش پیدا می‌کند. با این حال، برخی از مطالعات نشان می‌دهند عمل جراحی هیسترکتومی با حداقل تهاجم، در مقایسه با روش‌های سنتی هیسترکتومی (جراحی باز)، اثربخشی کمتری دارد. بنابراین بهتر است بیمار قبل از هرگونه تصمیمی با جراح خود درباره مزایا و عوارض عمل جراحی هیسترکتومی با حداقل تهاجم صحبت کند.

2) پرتودرمانی

در تکنیک پرتودرمانی از پرتوهای پرقدرت و نافذ مانند اشعه ایکس یا پروتون‌ها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. برای درمان سرطان‌های پیشرفته دهانه رحم، از ترکیب تکنیک پرتودرمانی و شیمی‌درمانی به عنوان درمان اولیه استفاده می‌شود. همچنین اگر ریسک بازگشت سرطان بالا باشد، می‌توان از پرتودرمانی پس از عمل جراحی سود برد.

از تکنیک پرتودرمانی به شیوه‌های زیر استفاده می‌شود:

• خارجی (اکسترنال): با هدایت پرتوهای پرقدرت به ناحیه آسیب‌دیده بدن (پرتودرمانی خارجی)
• داخلی (اینترنال): با قراردادن دستگاه مملو از مواد رادیواکتیو داخل واژن تنها به مدت چند دقیقه (براکی تراپی)
• تلفیق پرتودرمانی داخلی و خارجی

اگر خانمی هنوز یائسه نشده باشد، تکنیک پرتودرمانی سبب یائسگی در او خواهد شد. اگر بیمار درنظر داشته باشد پس از پرتودرمانی باردار شود، می‌بایست قبل از شروع درمان، درباره روش‌های نگهداری تخمک با پزشک خود مشورت کند.

3) شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی نوعی درمان دارویی است که در آن از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این ترکیبات شیمیایی را معمولاً می‌توان از طریق تزریق داخل وریدی یا به صورت قرص، یا در برخی موارد به هر دو شکل، به بدن منتقل کرد.

چون شیمی‌درمانی می‌تواند اثرات تکنیک پرتودرمانی را تقویت کند، برای سرطان پیشرفته دهانه رحم، معمولاً دوزهای کم شیمی‌درمانی با پرتودرمانی ترکیب می‌شود. دوزهای بالای شیمی‌درمانی معمولاً برای کنترل علائم در سرطان‌های نوع بسیار پیشرفته توصیه می‌شود.

4) دارو رسانی هدفمند

در دارورسانی هدفمند، نقاط ضعف خاص سلول‌های سرطانی هدف قرار می‌گیرند. دارو رسانی هدفمند از طریق مهارکردن این نقاط ضعف، سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. از این تکنیک معمولاً به صورت ترکیبی با شیمی‌درمانی استفاده می‌شود. با این حال ممکن است به‌تنهایی نیز جزو گزینه‌های درمانی برای سرطان پیشرفته دهانه رحم محسوب شود.

5) ایمونوتراپی

ایمونوتراپی یا ایمنی‌درمانی نوعی درمان دارویی است که به سیستم ایمنی کمک می‌کند با قدرت بیشتری با سلول‌های سرطانی مبارزه کند. سیستم ایمنی بدن شما که وظیفه مقابله با بیماری‌ها را دارد ممکن است به سلول‌های سرطانی حمله نکند، زیرا این سلول‌ها پروتئین‌هایی را تولید و ترشح می‌کنند که شناسایی آن‌ها برای سیستم ایمنی دشوار است. تکنیک ایمونوتراپی از طریق مداخله در این فرآیند، به درمان سرطان کمک می‌کند. زمانی از ایمونوتراپی برای درمان سرطان دهانه رحم استفاده می‌شود که سرطان پیشرفت کرده باشد یا سایر تکنیک‌های درمانی پاسخ نداده باشند.

شانس بهبودی سرطان دهانه رحم (پیش‌آگهی)

بدن افراد و چگونگی پاسخ بدن به سرطان بسیار متفاوت است. بنابراین پیش‌بینی اینکه یک فرد باید انتظار وقوع چه رویدادهایی را در آینده داشته باشد، دشوار است. شانس بهبودی سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه در اکثر موارد قابل قبول گزارش شده است. هنگام صحبت درباره شانس بهبودی، لازم است به خاطر داشته باشیم این اعداد تنها نشانگر میانگین هستند و ضرورتاً نمی‌توانند آنچه را برای بیمار رخ خواهد داد پیش‌بینی کنند.

میزان بقا در افراد مبتلا به سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه که تحت درمان استاندارد هستند، عالی است. تقریباً ۹۵ درصد از افرادی که در مراحل اولیه سرطان قرار دارند (مرحله IA)، تا پنج سال پس از تشخیص زنده می‌مانند (این 5 سال به معنی موفقیت‌آمیز بودن درمان است، نه اینکه فقط 5 سال به زندگی بیمار اضافه می‌شود). این بدان معناست که پنج درصد از این بیماران می‌میرند. (با این حال، علت مرگ این ۵ درصد ضرورتاً ارتباطی با سرطان ندارد.)

تقریباً ۹۰ درصد از افرادی که سرطان در آن‌ها در ابعاد وسیع‌تری است (مرحله IB1: در این فاز سرطان منحصراً به دهانه رحم محدود می‌شود و اندازه‌ای کمتر از ۲ سانتی‌متر دارد)، تا پنج سال پس از تشخیص زنده می‌مانند. اگر سرطان به گره‌های لنفاوی برسد، ریسک بازگشت سرطان یا متاستاز آن به اندام‌ها و نواحی دیگر بدن و در نهایت، کشنده ‌شدن آن افزایش پیدا می‌کند.

بهبودی و احتمال بازگشت سرطان دهانه رحم

بهبودی زمانی اتفاق می‌افتد که هیچ‌گونه سرطان قابل تشخیصی در بدن وجود نداشته باشد و خبری از علائم نیز نباشد. این حالت را می‌توان «بدون شواهدی از بیماری» یا NED نامید.

بهبودی می‌تواند موقتی یا دائمی باشد. این عدم قطعیت باعث می‌شود افراد دائما نگران بازگشت سرطان باشند. بسیاری از بهبودی‌ها دائمی هستند، با این حال مهم است با پزشک خود درباره احتمال بازگشت سرطان صحبت کنید. بخش مهمی از برنامه‌های پیگیری (Follow-up)، تحت نظر داشتن عود بیماری است. داشتن آگاهی نسبت به احتمال بازگشت سرطان و گزینه‌های درمانی می‌تواند به شما کمک کند تا اگر عود اتفاق افتاد، آمادگی بیشتری داشته باشید. فراموش نکنید اطلاعات‌تان را درباره مقابله با ترس مربوط به عود سرطان افزایش دهید.

اگر پس از درمان، علائم سرطان دوباره ظاهر شوند، به آن «سرطان راجعه» گفته می‌شود. سرطان راجعه ممکن است در همان ناحیه قبلی (عود موضعی)، نزدیک به ناحیه قبلی (عود منطقه‌ای) یا در ناحیه دیگر (عود دوردست) ظاهر شود. اگر سرطان عود کند، چرخه جدیدی از آزمایش‌ها برای آگاهی هرچه بیشتر درباره بیماری توصیه و تجویز می‌شود. پس از انجام‌دادن این آزمایش‌ها، پزشک معالج باید درباره گزینه‌های درمانی موجود با بیمار گفت‌و‌گو کند. غالباً طرح درمانی شامل مواردی نظیر عمل جراحی، درمان سیستمیک و پرتودرمانی است که قبل‌تر درباره آن‌ها توضیح دادیم.

با این حال، این تکنیک‌های درمانی ممکن است به شکلی متفاوت یا با سرعت‌های متفاوتی برای بیمار تجویز شوند. در این میان، پزشک ممکن است به شما توصیه کند در کارآزمایی‌های بالینی که در حال مطالعه روی تکنیک‌ها و داروهای جدید برای درمان سرطان دهانه رحم راجعه هستند، شرکت کنید. فارغ از اینکه چه طرح درمانی‌ای را انتخاب می‌کنید، پیگیری درمان برای برطرف‌کردن علائم و عوارض جانبی حائز اهمیت خواهد بود.

سخن پایانی

شکی نیست هرچه زودتر سرطان دهانه رحم تشخیص داده شود، شانس بهبودی افزایش خواهد یافت. با این حال، هیچ‌چیز در دنیای زیست‌شناسی و پزشکی صد در صد و قطعی نیست. از طرفی، این به آن معنی نیست که اگر سرطان در مراحل اولیه در شما یا یکی از عزیزان‌تان تشخیص داده نشود، هیچ شانسی برای زنده‌ماندن وجود ندارد. امیدواربودن و مثبت‌اندیشی در طول فرایند درمان، از آنچه تصور می‌کنید، اثرگذارتر است. سعی کنید تسلیم نشوید و دیگران را به ادامه‌دادن در مسیر تشویق کنید. جهان پر است از زنان قدرتمندی که توانسته‌اند در رده‌های سنی گوناگون این سرطان را شکست دهند. پس فراموش نکنید که شما قوی‌تر از سرطان هستید.

از تجربه خودتان بگویید

آیا در میان بانوانی که می‌شناسید، تاکنون کسی نشانه‌های سرطان دهانه رحم را در خود یافته است؟ آیا فردی در نزدیکی شما به پروسه‌ درمان این سرطان وارد شده است؟ اگر در این زمینه تجربه‌ای دارید، آن را با ما به اشتراک بگذارید.