اگر به دنیای مراقبت از پوست علاقهمند باشید، احتمالاً نام آزلائیک اسید به گوشتان خورده است—ترکیبی که در سالهای اخیر توجه بسیاری را به خود جلب کرده و به یکی از بحثبرانگیزترین مواد فعال در روتینهای پوستی تبدیل شده است. اما پشت این نام علمی چه رازهایی نهفته است؟ در این مقاله قرار است با یکی از جذابترین و پرطرفدارترین ترکیبات دنیای زیبایی بیشتر آشنا شوید.
آزلائیک اسید چیست؟
آزلائیک اسید نوعی ترکیب طبیعی است که در غلاتی مثل چاودار، گندم و جو پیدا میشود. جالب است بدانید که این اسید بهطور طبیعی توسط نوعی مخمر که روی پوست سالم زندگی میکند نیز تولید میشود. آزلائیک اسید بهخاطر خواص مفیدی که برای پوست دارد، بهعنوان یک ماده مؤثر در درمان مشکلاتی مثل جوش و روزاسه شناخته شده است.
این ترکیب هم بهصورت داروی تجویزی توسط پزشک در دسترس است و هم نسخههای ملایمتر آن را میتوان در برخی محصولات پوستی مانند سرم آزتینول بدون نیاز به نسخه پیدا کرد.
فواید آزلائیک اسید برای پوست
آزلائیک اسید برای درمان و بهبود انواع مشکلات پوستی کاربرد دارد ازجمله:
1) کمک به رفع جای جوش
آزلائیک اسید با تحریک تولید سلولهای جدید، به کمرنگ شدن جای جوش کمک میکند. اگر از داروهای موضعی دیگر برای درمان جای جوش و لک استفاده میکنید اما روند بهبودی کند است، میتوانید آزلائیک اسید را امتحان کنید. البته برای تعیین میزان اثربخشی آن در افراد مختلف، نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد.
2) درمان هایپرپیگمنتاسیون
التهاب ناشی از جوش میتواند باعث تیره شدن برخی نواحی پوست شود. آزلائیک اسید با جلوگیری از تجمع سلولهای مرده، به کاهش این تیرگیها کمک میکند. در یک مطالعه در سال ۲۰۱۱ مشخص شد که این ماده میتواند در درمان لکههای تیرهی باقیمانده از جوش مؤثر باشد. همچنین آزلائیک اسید با مهار تولید رنگدانه ملانین در پوست می تواند باعث کاهش لک های تیره پوست و پیشگیری از ایجاد آنها شود.
3) کمک به روشن شدن پوست
آزلائیک اسید علاوهبر کاهش هایپرپیگمنتیشن ناشی از التهاب، در روشن کردن نواحی تیره پوست که بهدلیل تجمع ملانین دچار تغییر رنگ شدهاند نیز مؤثر است.
4) درمان روزاسه
آزلائیک اسید با کاهش التهاب، در بهبود علائم روزاسه نقش مؤثری دارد. نتایج مطالعات بالینی نشان دادهاند که ژل آزلائیک اسید میتواند به کاهش تورم و بهبود ظاهر رگهای خونی قابل مشاهده که در اثر روزاسه ایجاد شدهاند، کمک کند.
علاوهبر موارد گفتهشده در بالا آزلائیک اسید فواید دیگری نیز دارد؛ ازجمله:
- پیشگیری از گشاد شدن عروق خونی و درنتیجه کمک به کاهش قرمزی پوست
- کمک به کاهش التهاب و کم کردن احتمال ایجاد آکنه با پاکسازی منافذ پوست از سلول های مرده و چربی
- پاکسازی منافذ پوستی از باکتریهایی که باعث التهاب و ایجاد جوش میشوند
نحوه مصرف سرم آزلائیک اسید
برای استفاده از سرم آزلائیک اسید، ابتدا محل مورد نظر را با آب گرم بشویید و به آرامی خشک کنید. از پاککنندههای ملایم استفاده کنید تا مطمئن شوید که محل جوش کاملاً تمیز است. سپس دستان خود را بشویید و مقدار کمی از دارو را به محل مورد نظر بمالید و اجازه دهید کاملاً خشک شود. پس از خشک شدن دارو، میتوانید از وسایل آرایشی استفاده کنید. ممکن است نیاز باشد دو بار در روز از این دارو استفاده کنید که این بستگی به تصمیم پزشک دارد.
لازم به ذکر است که هنگام استفاده از آزلائیک اسید، از محصولات سفتکنندههای پوست یا تمیزکنندههای عمقی استفاده نکنید.
نکته: استفاده از کرم ضد آفتاب هنگام خروج از منزل همیشه ضروری است، اما در دوره مصرف آزلائیک اسید اهمیت بیشتری پیدا میکند؛ چراکه پوست در این زمان نازکتر، حساستر و آسیبپذیرتر میشود.
عوارض جانبی
مصرف آزلائیک اسید ممکن است با برخی عوارض جانبی همراه باشد. عوارض شایع و نسبتاً متداول آن شامل موارد زیر است:
- احساس سوزش یا گزگز در پوست
- پوستهپوسته شدن ناحیه مصرف
- خشکی یا قرمزی پوست
در کنار این موارد، برخی عوارض کمتر شایع نیز گزارش شدهاند، ازجمله:
- ایجاد تاول روی پوست
- تحریکپذیری یا تورم
- درد و گرفتگی مفاصل
- کهیر و خارش پوستی
- تب
- دشواری در تنفس
در صورت بروز هر یک از این علائم، بهتر است مصرف محصول را متوقف کرده و با پزشک مشورت کنید.
ترکیبات همراه آزلائیک اسید
آزلائیک اسید در برخی محصولات مراقبت از پوست، بهویژه سرمهای ضد آکنه، به کار میرود. این سرمها باید پیش از کرم مرطوبکننده در روتین مراقبتی استفاده شوند تا بیشترین تأثیر را داشته باشند. معمولاً در کنار آزلائیک اسید، ترکیبات مؤثر دیگری هم در این محصولات بهکار میرود که به کاهش آکنه و بهبود لکهای ناشی از آن کمک میکنند. به برخی از این ترکیبات در ادامه اشاره شده است.
1) لاکتیک اسید
لاکتیک اسید یکی از محبوبترین انواع آلفا هیدروکسی اسیدها (AHA) است که با افزایش سرعت جایگزینی سلولهای مرده پوستی با سلولهای جدید، به آبرسانی و نرمی پوست کمک میکند. ازجمله مهمترین فواید لاکتیک اسید برای پوست میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود تعادل رطوبت طبیعی پوست
- کمک به حفظ استحکام و سفتی پوست
- پاکسازی منافذ پوست و پیشگیری از آکنه
- کاهش لکههای تیره ناشی از آفتاب و افزایش سن
- کنترل باکتریها، جلوگیری از بروز جوش و محافظت از پوست در برابر آسیبهای محیطی
2) گلیکولیک اسید
گلیکولیک اسید یک آلفا هیدروکسی اسید طبیعی است که با حل کردن چربیها و سلولهای مرده، به لایهبرداری ملایم پوست کمک میکند. فواید این ماده برای پوست شامل موارد زیر است:
- کاهش آکنه
- بهبود بافت پوست
- تحریک تولید کلاژن
- کمک به حفظ رطوبت پوست
- پیشگیری از انسداد منافذ پوست
- کاهش احتمال بافی ماندن جای جوش و رفع آن
3) روغن درخت چای
روغن درخت چای با خواص ضد میکروبی، آنتیاکسیدانی و ضد التهابی خود شناخته میشود و فواید متعددی برای سلامت پوست دارد. برخی از مهمترین مزایای آن عبارتند از:
- بهبود آکنههای التهابی
- کمک به کنترل چربی اضافی پوست
- کاهش التهابهای ناشی از جوش و آکنه
- کاهش بروز آکنه با مهار رشد باکتریهای مولد آن
- درمان آکنههای خفیف تا متوسط، بدون ایجاد عوارض جانبی قابل توجه
4) ویتامین A
ویتامین A یکی از ترکیبات ضروری برای رشد سلولی و حفظ سلامت پوست است. این ویتامین و مشتقات آن نقشهای متعددی در بهبود ظاهر و عملکرد پوست ایفا میکنند. ازجمله مهمترین فواید آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اثر ضد پیری: ویتامین A با تحریک تولید کلاژن، ترمیم رشتههای آسیبدیده الاستین (نوعی پروتئین پوستی) و افزایش خونرسانی به پوست، به کاهش چینوچروک، سفتتر شدن پوست و افزایش انعطافپذیری آن کمک میکند.
- رفع لکههای تیره و آسیب ناشی از نور خورشید: این ویتامین با تسریع فرایند جایگزینی سلولهای مرده پوستی با سلولهای جدید و لایه برداری پوست به روشن و یکنواخت کردن رنگ آن کمک می کند.
- درمان آکنه: ویتامین A با باز کردن منافذ بسته، کاهش التهاب و لایهبرداری پوست، در کنترل و بهبود جوشها مؤثر است.
- کوچک کردن منافذ و کاهش جای جوش: ویتامین A تولید کلاژن و الاستین را تحریک میکند و به مرور باعث کاهش اندازه منافذ و کمرنگ شدن جای جوش میشود. همچنین با کاهش التهاب و فعالیت باکتریها، روند ترمیم پوست را تسهیل میکند.
- کمک به درمان پسوریازیس: ویتامین A با کمک به بازسازی سلولهای پوستی، در کنترل روند درمان پسوریازیس تأثیرگذار است.
- اثر آنتیاکسیدانی: ویتامین A با مقابله با رادیکالهای آزاد، از سلولهای پوستی محافظت کرده و روند پیری پوست را کند میکند.
5) اولئانولیک اسید
اولئانولیک اسید ترکیبی با خواص آنتیاکسیدانی است که در گیاهانی مانند زیتون و سیب یافت میشود و فواید متعددی برای پوست دارد. این ترکیب با محدود کردن تولید بیش از حد کلاژن، به کاهش ایجاد جای جوش و اسکار کمک میکند. همچنین از طریق مهار تولید چربی، در بهبود آکنه نقش دارد. علاوهبر این، اولئانولیک اسید با تقویت عملکرد سد دفاعی پوست، از آن در برابر عوامل آسیبزا محافظت کرده و با کاهش التهاب، به حفظ سلامت و تعادل پوست کمک میکند.
6) ویتامین E
ویتامین E یک آنتیاکسیدان قوی است که فواید بالقوه زیادی برای پوست دارد. این ویتامین میتواند به کاهش لکههای تیره (هایپرپیگمنتیشن) و روشنتر شدن پوست کمک کند، بهویژه زمانی که همراه با سرم ویتامین C استفاده شود. همچنین، ویتامین E با بهبود گردش خون و اثرات آنتیاکسیدانی خود، در افزایش استحکام پوست و کاهش علائم پیری مانند چینوچروک مؤثر است. علاوهبر موارد ذکرشده، این ترکیب نقش مهمی در رطوبترسانی و حفظ رطوبت پوست دارد و میتواند از پوست در برابر پرتو فرابنفش محافظت کرده و آسیبهای ناشی از نور خورشید را کاهش دهد. این ویتامین همچنین به ترمیم سریعتر زخمها کمک کرده و در کاهش التهابهای پوستی نقش دارد.
7) NDGA
نوردیهیدروگوایارتیک اسید (NDGA) یک آنتیاکسیدان قوی و طبیعی است که نقش مؤثری در محافظت از پوست در برابر آسیبهای محیطی ایفا میکند. این ترکیب با خنثی کردن رادیکالهای آزاد ناشی از عواملی مانند پرتو فرابنفش، به حفظ سلامت و جوانی پوست کمک میکند. NDGA با جلوگیری از اکسید شدن چربیها، به کاهش جوشهای سرسیاه کمک میکند. علاوه بر این، NDGA در آبرسانی به پوست نیز مؤثر است.
8) بیوتین
مصرف موضعی بیوتین (ویتامین B7) میتواند نقش مؤثری در سلامت و زیبایی پوست ایفا کند. این ویتامین به حفظ شادابی، درخشندگی و تعادل طبیعی پوست کمک کرده و مزایای زیر را به همراه دارد:
- بهبود بافت پوست
- افزایش میزان رطوبت پوست
- کاهش تیرگی و تغییر رنگ پوست
سخن پایانی
آزلائیک اسید، ترکیبی طبیعی و ملایمتر از بسیاری از اسیدهای رایج دیگر است که برای درمان جوش به کار میرود. هرچند ممکن است تأثیر آن به سرعت دیده نشود، اما تحقیقات نشان دادهاند که با گذشت زمان، نتایج بسیار رضایتبخشی به همراه دارد. در موارد زیادی دیده شده که آزلائیک اسید توانسته با موفقیت به بهبود مشکلاتی مثل جوش، لکهای پوستی، روزاسه و التهاب کمک کند. البته مثل هر داروی دیگری، استفاده از آن باید کاملاً مطابق با تجویز و دستور پزشک انجام شود تا بهترین نتیجه حاصل شود.
تجربه شما
آیا تاکنون از آزلائیک اسید برای درمان آکنه و جای آن استفاده کردهاید؟ اگر در این زمینه تجربهای دارید، آن را با ما و سایر خوانندگان به اشتراک بگذارید.
منابع
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27000386
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3762283
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3789494
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4976416
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6719967
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6791161
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10295805
https://www.healthline.com/health/azelaic-acid-acne
https://journals.asm.org/doi/10.1128/cmr.19.1.50-62.2006
https://www.verywellhealth.com/lactic-acid-skin-care-4178819
https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/23293-retinol
https://www.medicalnewstoday.com/articles/vitamin-e-for-skin
https://www.medicalnewstoday.com/articles/vitamin-a-for-acne
https://www.medicalnewstoday.com/articles/glycolic-acid-for-skin
https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/what-to-know-about-azelaic-acid-skin