مهم‌ترین علائم سرطان سینه + روش‌های درمان آن

سرطان سینه شایع‌ترین نوع سرطان در زنان به شمار می‌رود. به‌طوری که هر ساله از هر 10 نفر، بیش از یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شود. البته بسیاری از مردم تصور می‌کنند که سرطان سینه تنها در زنان بروز می‌کند؛ در حالی که در موارد نادر مردان هم به این بیماری دچار می‌شوند. ابتلا به این بیماری مختص سن خاصی نیست و می‌تواند تمام گروه‌های سنی را درگیر کند. با توجه به نرخ بالای ابتلا و شیوع سرطان سینه، این بیماری به یکی از موضوعات نگران‌کننده در حوزه سلامت تبدیل شده است. ما در این مقاله به سرطان سینه، علت بروز و علائم احتمالی آن و روش‌های غربالگری و درمان این بیماری پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.

سرطان سینه چیست؟

سرطان سینه به علت رشد بیش از حد سلول‌ها در بافت سینه و ایجاد تومور اتفاق می‌افتد. در اغلب موارد سرطان‌های سینه با رشد سلول‌ها در داخل مجاری شیری و غدد تولیدکننده شیر شروع می‌شوند. درصورت عدم درمان، سلول‌های سرطانی تهاجمی شده و به بافت‌های مجاور و درنهایت سراسر بدن گسترش می‌یابند.

علت سرطان سینه چیست؟

با وجود اینکه هیچ دلیل مشخصی برای ابتلا به سرطان سینه وجود ندارد، برخی از عوامل مربوط به سبک زندگی احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند:

• نوشیدن الکل با افزایش میزان استروژن، احتمال ابتلا به سرطان سینه را 30 تا 50 درصد بیشتر می‌کند.
• وزن بالا خطر ابتلا به این نوع سرطان در زنان یائسه را ۲۰ تا ۴۰ درصد افزایش می‌دهد.
• سیگار کشیدن مخصوصاً از زمان نوجوانی، خطر ابتلا به سرطان سینه را بالا می‌برد.

سایر عوامل تأثیرگذار بر احتمال ابتلا به سرطان سینه از کنترل افراد خارج است؛ ازجمله:

• سن: با افزایش سن احتمال آسیب‌دیدگی و سرطانی‌شدن سلول‌های بدن افزایش می‌یابد. تقریباً 4 مورد از هر 5 مورد جدید مبتلا به این نوع سرطان مربوط به زنان بالای 50 سال است.
• سابقه خانوادگی: زنانی که بستگان درجه اول آن‌ها به سرطان سینه مبتلا شده‌اند، دو برابر بیشتر از سایر زنان در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
• جهش ژنتیکی: از هر 10 مورد مبتلا به سرطان سینه، 1 نفر به دلیل داشتن سابقه خانوادگی ژن‌های جهش‌یافته خاص به این بیماری مبتلا می‌شود.
• تراکم سینه: زنانی که بافت سینه متراکم‌تری دارند (که تنها از طریق اشعه ایکس یا ماموگرافی قابل مشاهده است)، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند.
• قرارگیری در معرض پرتو: زنانی که قبلاً در معرض پرتو درمانی ناحیه قفسه سینه قرار گرفته‌اند (برای مثال برای درمان سرطان‌های دوران کودکی) 5 برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به این سرطان هستند.

آیا عوامل ژنتیکی در ابتلا به سرطان سینه مؤثر هستند؟

مدت‌هاست که سابقه خانوادگی یکی از عوامل خطر ابتلا به سرطان سینه شناخته می‌شود. درصورت داشتن بستگانی که در سنین جوانی به سرطان سینه مبتلا شده‌اند، ابتلای آن‌ها به سرطان در هر دو سینه یا ارتباط فامیلی درجه اول با شخص مبتلا به سرطان سینه، ریسک ابتلا به این بیماری در افراد افزایش می‌یابد. در تخمین خطر ابتلا به سرطان سینه، سابقه بروز این بیماری در بستگان درجه اول (مادر، خواهر، دختر) از اهمیت بیشتری برخوردار است. داشتن چندین بستگان درجه دو مبتلا به سرطان سینه (مادربزرگ، عمه یا خاله) ممکن است خطر بروز این بیماری را افزایش دهد. ابتلای یک فرد مذکر از اعضای خانواده به سرطان سینه، خطر ابتلا به این بیماری را در تمام بستگان مؤنث نزدیک به او بالا می‌برد.‌

علائم و نشانه‌ها

سرطان سینه علائم و نشانه‌های مختلفی دارد؛ اما معمولاً اولین علامت قابل توجه آن بروز توده یا بافتی ضخیم در سینه است. با جود اینکه بیشتر توده‌های سینه سرطانی نیستند، همیشه باید توسط پزشک مورد بررسی قرار بگیرند.

افراد در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید به پزشک مراجعه کنند:

• تغییر اندازه یا شکل یکی از سینه‌ها یا هر دو
• ترشح از یک یا هر دو سینه که ممکن است همراه با خون باشد
• توده یا تورم در زیربغل
• فرورفتگی پوست سینه‌ها
• بثورات پوستی اطراف یا روی نوک سینه
• تغییر در ظاهر نوک سینه‌ها مانند فرورفتگی آن‌ها

نکته: درد سینه‌ها معمولاً نشانه سرطان سینه نیست.‌

مراحل سرطان سینه

پس از تشخیص سرطان، براساس میزان پیشرفت این بیماری، مرحله آن تعیین می‌شود. تعیین مرحله بیماری به پزشک کمک می‌کند تا مناسب‌ترین روش درمان را اتخاذ کند.

چطور می‌توان خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش داد؟

راهکارهای پیشگیرانه و مداخله‌گرانه به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه کمک می‌کنند. ازجمله این روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مصرف استروژن پس از برداشتن رحم
• ورزش
• بارداری در سنین پایین
• شیردهی
• داروهای تعدیل‌کننده انتخابی گیرنده استروژن یا SERM
• داروهای غیرفعال‌کننده‌ یا مهارکننده‌ آروماتاز (آنزیمی که مسئول تبدیل آندروژن‌ها به استروژن است)
• برداشتن سینه با هدف کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه
• برداشتن تخمدان یا سرکوب آن با هدف کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه

غربالگری

هدف از آزمایش‌های غربالگری تشخیص سرطان سینه در مراحل اولیه و پیش از بروز علائم است. غربالگری شامل ماموگرافی و معاینه سینه می‌شود که به تشخیص زودهنگام این نوع سرطان کمک می‌کند.

1) ماموگرافی

ماموگرافی به تصویر تهیه‌شده با استفاده از اشعه ایکس گفته می‌شود. انجام ماموگرافی به‌طور منظم به تشخیص زودهنگام سرطان سینه، افزایش احتمال درمان قطعی و کاهش نیاز به درمان با روش‌های تهاجمی مانند جراحی، برداشتن سینه و شیمی درمانی کمک می‌کند.

2) معاینه سینه

سینه‌ها در طول زندگی به دلیل بلوغ، چرخه قاعدگی، بارداری، شیردهی یا تغییرات وزن و بالا رفتن سن دچار تغییر می‌شوند. به همین علت، حائز اهمیت است که زنان ظاهر و حالت طبیعی سینه‌های خود را بشناسند.

معاینه و بررسی منظم سینه‌ها، به تشخیص هر نوع تغییر و نشانه‌های این بیماری کمک خواهد کرد. این تغییرات عبارتند از :

• ضخیم‌شدن بافت سینه
• وجود توده
• ترشحات نوک پستان
• فرورفتگی نوک پستان (مگر اینکه نوک پستان همیشه فرورفته باشد)
• فرورفتگی یا جمع شدن پوست سینه
• تغییر شکل خود سینه‌ها یا نوک سینه‌ها
• وجود ناحیه دردناک

بااین‌حال، بروز این علائم همیشه نشانه بیماری نیست و برخی از آن‌ها ممکن است در افراد سالم هم دیده شوند. از هر 10 مورد تغییرات سینه، 9 مورد آن مربوط به سرطان سینه نیست. با این وجود، جهت اطمینان، پزشک باید هر نوع تغییر غیرطبیعی سینه‌ها را بررسی کند.

تشخیص سرطان سینه

اگر نتایج ماموگرافی غیرطبیعی باشد، پزشک سایر آزمایشات تصویربرداری یا نمونه‌برداری را برای تشخیص قطعی سرطان سینه تجویز می‌کند:

• سونوگرافی سینه
• ماموگرافی تشخیصی
• MRI از سینه‌ها
• نمونه‌برداری

درمان سرطان سینه

برای درمان سرطان سینه از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. انتخاب روش درمانی به نوع سرطان سینه و میزان گسترش آن بستگی دارد. افراد مبتلا به سرطان سینه اغلب تحت درمان با بیش از یک نوع از این روش‌ها قرار می‌گیرند؛ ازجمله:

• جراحی
• شیمی درمانی
• پرتو درمانی
• هورمون درمانی
• درمان بیولوژیک

جراحی

در این روش درمانی، هدف خارج کردن بخش سرطانی از بدن است. لامپکتومی روشی است که در آن قسمت‌های سرطانی و بخشی از بافت‌های سالم برداشته می‌شود. در روشی دیگر (ماستکتومی) کل سینه درگیر با سرطان تخلیه می‌شود. علاوه‌بر این، در طول جراحی سینه امکان برداشتن غدد لنفاوی زیربغل هم وجود دارد.
همه جراحی‌ها عوارض بالقوه‌ای دارند و جراحی سرطان سینه هم از این قاعده مستثنی نیست. در جراحی سینه نواحی سرطانی خطرناک که تهدیدکننده حیات هستند از بدن خارج می‌شوند. در کل، خطرات سرطان سینه خیلی بیشتر از عوارض جراحی آن است. ازجمله عوارض جراحی سینه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت در ناحیه جراحی
• بروز لخته خون پس از جراحی
• آسیب اعصاب
• ورم لنفاوی

شیمی درمانی

در شیمی درمانی از داروها برای تخریب سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در برخی موارد، پزشک برای کاهش احتمال بازگشت سرطان یا گسترش آن به سایر قسمت‌های بدن، احتمالاً پس از جراحی، درمان با شیمی درمانی را تجویز می‌کند.

گاهی اوقات در افرادی که تومور سینه بزرگ‌تری دارند، شیمی درمانی قبل از عمل جراحی انجام می‌شود.

شیمی درمانی هم مانند سایر روش‌های درمانی دارای عوارض جانبی است. بروز این عوارض به نوع داروهای شیمی درمانی بستگی دارد؛ عوارض جانبی شایع عبارتند از:

• ریزش مو
• حالت تهوع
• استفراغ
• خستگی
• افزایش خطر ابتلا به عفونت

پرتو درمانی

این روش معمولاً یک ماه بعد از جراحی و شیمی درمانی برای از بین بردن بقایای سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. عوارض جانبی پرتو درمانی عبارتند از:

• خارش و تیرگی پوست سینه که منجر به زخم، قرمزی و خیسی می‌شود.
• خستگی بیش از حد
• تجمع بیش از حد مایعات در بازوها ناشی از انسداد غدد لنفاوی زیربغل

هورمون درمانی

هورمون درمانی شامل داروهایی می‌شود که سطوح استروژن و پروژسترون بدن را کاهش می‌دهند تا موجب توقف یا کاهش سلول‌های سرطانی‌ای بشوند که گیرنده این هومون‌ها را دارند.

درمان بیولوژیک

داروهای هدفمند می‌توانند انواع خاص سرطان سینه را از بین ببرند. ازجمله:

• تراستوزوماب (Trastuzumab) با نام تجاری هرسپتین
• لاپاتینیب (Lapatinib) با نام تجاری تایکرب
• بواسیزومب (Bevacizumab) با نام‌ تجاری اَوَستین

نکته: به طور کلی هر کدام از روش‌های درمانی سرطان سینه و سایر سرطان‌ها، می‌تواند عوارض زیان‌بار و جدی داشته باشند. بنابراین افراد باید هنگام تصمیم‌گیری درباره انتخاب روش درمانی، راجع به خطرات بالقوه آن با پزشک خود صحبت کنند و به دنبال روش‌هایی برای کاهش عوارض جانبی روش درمانی انتخابی باشند.‌

آیا سرطان سینه دردناک است؟

وجود توده در سینه‌ها اغلب یکی از اولین نشانه‌های سرطان سینه است. در بسیاری موارد، این توده‌ها دردناک نیستند. تجربه درد در نوک سینه‌ها یا سایر نواحی سینه، در برخی خانم‌ها با چرخه قاعدگی‌شان مرتبط است.

درد ناشی از سرطان سینه معمولاً تدریجی است. اگر این درد شدید و ماندگار باشد، باید به پزشک مراجعه کرد.‌

عوارض سرطان سینه چیست؟

مهم‌ترین عارضه این بیماری، سرطان سینه متاستاتیک است؛ یعنی سرطان سینه‌ای که به سایر قسمت‌های بدن از جمله مغز، استخوان‌ها، کبد و ریه‌ها گسترش پیدا می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که از هر 3 زن مبتلا به این بیماری در مراحل اولیه آن، یک زن بعدتر دچار سرطان سینه متاستاتیک می‌شود.

احتمال زندگی پس از درمان سرطان سینه

احتمال درمان قطعی سرطان سینه و زنده ماندن به عوامل بسیاری ازجمله مرحله سرطان در زمان تشخیص بستگی دارد.

• تقریباً 99 درصد از زنانی که سرطان فقط در سینه‌های آن‌ها بوده و به سایر قسمت‌های بدنشان گسترش پیدا نکرده، حداقل تا 5 سال پس از تشخیص بیماری زنده می‌مانند.
• در زنانی که سرطان سینه تا غدد لنفاوی مجاور گسترش پیدا کرده است، احتمال زندگی تا 5 سال پس از تشخیص، 86 درصد است.
• اگر سرطان به سایر قسمت‌های بدن مثل ریه‌ها، کبد و استخوان‌ها گسترش پیدا کند، شانس زنده ماندن برای حداقل 5 سال، 31 درصد است.

سرطان سینه در مردان

معمولاً تصور می‌شود که سرطان سینه مخصوص خانم‌ها است. اما با توجه به اینکه همه انسان‌ها با مقداری بافت سینه متولد می‌شوند، بروز این بیماری در هر فردی امکان‌پذیر است. ابتلا به سرطان سینه در آقایان نادر است و بیشتر در سالمندان بروز پیدا می‌کند؛ بااین‌حال امکان ابتلا به آن در هر سنی در مردان وجود دارد.

علائم سرطان سینه در آقایان

نشانه‌ها و علائم سرطان سینه در مردان عبارتند از:

• وجود توده سفت و بدون درد در سینه که معمولاً ثابت است.
• فرورفتگی نوک سینه‌ها
• ترشح مایعات از نوک سینه که ممکن است همراه با خون باشد.
• ایجاد زخم‌ها یا کهیرهایی اطراف نوک سینه که بهبود پیدا نمی‌کنند.
• سفتی، قرمزی یا تورم پوست نوک سینه یا اطراف آن
• برآمدگی‌های کوچک در زیربغل (تورم غدد)

چه عواملی احتمال ابتلا به سرطان سینه در مردان را افزایش می‌دهد؟

عوامل مختلفی می‌توانند سبب افزایش احتمال ابتلای مردان به سرطان سینه شوند. ازجمله:

• بالا رفتن سن: خطر ابتلا به سرطان سینه با افزایش سن بالاتر می‌رود؛ به‌طوری که در اغلب موارد این بیماری بعد از 50 سالگی بروز پیدا می‌کند.
• جهش ژنتیکی: تغییرات یا جهش در ژن‌هایی خاص به‌صورت ارثی، خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهند.
• سابقه خانوادگی: خطر ابتلا به سرطان سینه در مردانی که یکی از بستگان نزدیک آن‌ها به این بیماری مبتلاست بیشتر می‌شود.
• پرتودرمانی: مردانی که سابقه انجام پرتودرمانی در ناحیه قفسه سینه خود را دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند.
• هورمون درمانی: داروهای حاوی استروژن، که در گذشته برای درمان سرطان پروستات تجویز می‌شدند، خطر ابتلا به سرطان سینه را در مردان بالا می‌برند.
• سندرم کلاین فیلتر: این سندرم یک بیماری ژنتیکی نادر است که در آن مرد یک کروموزوم ایکس اضافی دارد. درنتیجه این سندرم میزان تولید استروژن افزایش یافته و هورمون‌های جنسی مردانه (آندروژن) به میزان کمتری تولید می‌شوند.
• بیماری‌های خاصی که بیضه‌ها را درگیر می‌کنند: این بیماری‌ها می‌توانند خطر ابتلا به سرطان سینه را بالا ببرند.
• بیماری‌های کبدی: سیروز کبدی (تخریب بافت کبد) می‌تواند منجر به کاهش میزان آندروژن در آقایان و افزایش مقدار استروژن شود. همین امر می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
• چاقی و اضافه وزن: مردان سالخورده‌ای که اضافه وزن دارند یا چاق هستند، نسبت به مردانی با وزن متناسب، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند.

سخن پایانی

سرطان سینه، یکی از شایع‌ترین انواع سرطان است که زنان و حتی مردان را در سرتاسر دنیا درگیر می‌کند. عوامل مختلفی ازجمله افزایش سن و وراثت در احتمال ابتلا به این بیماری نقش مهمی دارند. تشخیص زودهنگام سرطان سینه با انجام معاینات منظم شخصی یا غربالگری، شانس بهبودی را بالا می‌برد. درصورت تشخیص سرطان سینه، از گزینه‌های درمانی متعددی مانند جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی برای مقابله با این بیماری استفاده می‌شود.

نوبت شما

اگر شما هم تجربه مواجهه با سرطان سینه را دارید و یا در اطرافیانتان کسانی بوده‌اند که مبتلا به این بیماری شده‌اند، می‌توانید دانسته‌ها و تجربیات خود را با ما و سایر خوانندگان به اشتراک بگذارید. شاید دانسته‌ها و تجربیات شما به کسانی که در حال حاضر درگیر این بیماری هستند کمک کند تا راحت‌تر مراحل درمانی را طی کنند.

تیم نویسندگان

شهره اسمعیلی

شهره اسمعیلی دانش‌آموخته رشته زیست‌شناسی سلولی-مولکولی گرایش میکروبیولوژی از دانشگاه تهران است. او پس از اخذ مدرک کارشناسی به کشور آلمان مهاجرت نموده و در رشته بیوشیمی در دانشگاه Ludwig Maximillian University of Munich (LMU) در مقطع کارشناسی ارشد به تحصیل پرداخت. وی به‌مدت سه سال سابقه کار در مؤسساتی همچون Helmholtz Diabetes Center (HDC) وBavarian NMR Center (BNMRZ) در مونیخ آلمان را دارد. در HDC او روی پروژه potential mechanisms of exercised-induced improvements on diabetic dyslipidemia کار می‌کرد. در BNMRZ او در گروه Biomolecular NMR spectroscopy و در پروژه تحقیقاتیinvestigation of biomolecular structure of the hepatitis B virus مشارکت نمود. نتیجه همکاری او با گروه Biomolecular NMR Spectroscopy انتشار مقاله‌ای تحت عنوان « Introducing adjuvant-loaded particulate hepatitis B core antigen as an alternative therapeutic hepatitis B vaccine component » در ژورنال JHEP reports در سال 2024 شد.

مقالات:
https://doi.org/10.1016/j.jhepr.2023.100997

دکتر مهدیه بهشادفر

• کانسیلر چیست و چگونه باید از آن استفاده کرد؟
• پرایمر: انواع، مزایا و نحوه استفاده از آن
• انواع ویتامین‌های گروه ب و نقش آن‌ها در سلامت بدن
• کک و مک چیست؟ با علت بروز و روش‌های درمان آن آشنا شوید