چه خانم باشید چه آقا، حتماً برایتان پیش آمده که با دیدن عکس‌های سال‌های قبل، این فکر از ذهنتان بگذرد که «چقدر جوان‌تر بودم!» ظهور علائم پیری -خصوصاً در صورت- می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. اما خوشبختانه برای برطرف کردن این مشکل، راه حل‌هایی وجود دارند. با ما همراه باشید تا با بوتاکس، یکی از پرطرفدارترین روش‌های جوانسازی پوست آشنا شویم.
راهکارهای جوانسازی پوست
راهکارهای درمانی مختلفی برای کند کردن روند پیری پوست ابداع شده و توسعه یافته‌اند، مانند:
- بوتاکس: در ادامه مقاله به اثرات تزریق بوتاکس بر علائم پیری می‌پردازیم.
- استفاده از پرکننده‌های پوستی (فیلرها)
- مزوتراپی: در این روش تزریق مکرر مقادیر اندک از آنزیم‌ها، هورمون‌ها و ویتامین‌ها در لایه میانی پوست باعث جوانسازی پوست می‌شود.
- میکرونیدلینگ: در این روش به کمک سوزن‌های ریز، خراش‌هایی سطحی در پوست ایجاد می‌شوند. این زخم‌های کوچک باعث می‌شوند تا پوست برای ترمیم خود، کلاژن و الاستین بیش‌تری تولید کند و در نتیجه بهبود یافته و ظاهر آن جوان‌تر شود.
بوتاکس چیست و چگونه به جوانسازی پوست کمک می‌کند؟
بوتاکس نام تجاری بوتولینوم توکسین -یک سم عصبی به شدت مهلک- است که تزریق آن پیام‌های شیمیایی از اعصاب که باعث انقباض عضلات می‌شوند را مهار می‌کند. پس چگونه می‌توان از آن برای از بین بردن نشانه‌های پیری صورت استفاده کرد؟
صورت ما از بخش‌های مختلفی از جمله پوست، عضله، چربی و استخوان تشکیل شده که کاهش حجم هرکدام از این بخش‌ها در اثر بالا رفتن سن، سبب بروز علائم پیری می‌شود. سم بوتاکس با اثر فلج‌کننده روی عضلات صورت، می‌تواند کاهش حجم آن‌ها را به‌طور موقت از بین ببرد. در نتیجه این موضوع، علائم پیری صورت کمتر دیده می‌شوند.
بوتاکس به‌طور موقت از برقراری ارتباط بین اعصاب و عضلات جلوگیری می‌کند. متداول‌ترین کاربرد بوتاکس، تزریق آن به‌منظور شل‌کردن موقت عضلات صورت است که باعث برطرف‌شدن چین و چروک در نواحی پیشانی و اطراف چشم می‌شود. برای اینکه بتوان از اثرات مفید بوتاکس بهره برد و با استفاده از آن به عوارض جانبی دچار نشد، مراجعه به یک متخصص، ضروری است.
تزریق بوتاکس، یکی از راه‌هایی است که در کنار پرکننده‌های پوستی، مزوتراپی و میکرونیدلینگ برای رفع پیری صورت استفاده می‌شود. این راه، هزینه‌های گزاف به شخص تحمیل نمی‌کند و اگر توسط متخصص انجام شود و مسائل مراقبتی آن نیز رعایت شوند، عارضه جانبی خاصی نیز نخواهد داشت. شاید تنها عیب این روش، موقتی بودن اثر آن باشد.
اَشکال تزریقی مختلف سم بوتولینوم
برندهای مختلفی مانند بوتاکس، زئومین، دیسپورت و مسپورت -که با نام مصپورت نیز شناخته می‌شود- برای سم بوتولینوم تزریقی وجود دارد که همه آن‌ها به یک طریق باعث بهبود چین و چروک‌ها و کاهش علائم پیری صورت می‌شوند. اگرچه تفاوت‌هایی جزئی بین این برندها وجود دارد، اما تمایز اصلی در فرمولاسیون آن‌ها نهفته است که روی میزان دوز مصرفی، میزان پخش دارو و سرعت مشاهده نتایج تأثیر می‌گذارد.
برای مثال، برند بوتاکس با یک پروتئین همراه فرموله می‌شود. دیسپورت حاوی نسخه کوچک‌تری از همان پروتئین است، درحالی‌که زئومین فاقد پروتئین همراه است. اینکه کدام‌یک از این محصولات برای شما بهتر است به آناتومی صورت، علت مصرف و توصیه‌های پزشک شما بستگی دارد.
کاربردهای مختلف بوتاکس
اگرچه از بوتاکس (و به طور دقیق‌تر، سم بوتولینوم) عمدتاً برای رفع چین و چروک‌های صورت استفاده می‌شود اما این دارو برای درمان اختلالات دیگری نیز کاربرد دارد؛ مانند:
- اسپاسم گردن (دیستونی گردن)
- تعریق بیش از حد (هایپرهیدروز)
- مثانه بیش‌فعال
- تنبلی چشم
امروزه همچنین استفاده از بوتاکس به‌عنوان گزینه‌ای درمانی برای پیشگیری از میگرن مزمن نیز مطرح است.
چه نوع چین و چروک‌هایی را می‌توان به کمک تزریق سم بوتولینیوم از بین برد؟
مناطقی از صورت که بیشتر از بقیه نقاط تحت تأثیر فعالیت‌های عضلانی قرار می‌گیرند معمولاً به تزریق بوتاکس بهتر پاسخ می‌دهند، مانند:
- خطوط گلابلا (glabellar frown lines: خطوط عمودی بین دو ابرو یا خط اخم)
- چین و چروک دور چشم (مانند خطوط پنجه کلاغی)
- چین‌های پیشانی
- خطوط گوشه دهان (خط خنده)
- ظاهر «سنگفرشی» روی چانه
مواردی که باید قبل از تزریق بوتاکس از آن‌ها پرهیز کنید
یک هفته قبل از تزریق بوتاکس و پرکننده‌های پوستی باید از مصرف داروها و موادی مانند آسپرین، ایبوپروفن، ژلوفن، استامینوفن، گیاه جینکو بیلوبا (Ginkgo biloba)، جینسینگ، روغن بذر کتان، روغن کبد ماهی، روغن ماهی، ویتامین A، ویتامین E و سایر اسیدهای چرب ضروری خودداری کنید. همچنین، چند روز قبل از تزریق از نوشیدن الکل بپرهیزید.
سؤالات متداول درباره مراقبت‌های پس از تزریق بوتاکس
احتمالاً با خواندن این مقاله تا به اینجا سوالات زیادی برای شما پیش آمده است. در این قسمت می‌خواهیم به سوالات پرتکرار درباره بوتاکس پاسخ بدهیم.
1) آیا کاری هست که نباید بعد از بوتاکس انجام داد؟
برای اینکه بوتاکس بتواند به‌طور مطلوب در همان عضله هدف اثر کند و نیز به نواحی مجاور نفوذ نکند، اقدامات احتیاطی زیر پیشنهاد می‌شود:
- ناحیه تزریق‌شده صورت را تا 4 ساعت پس از تزریق مالش یا ماساژ ندهید.
- به مدت 24 ساعت پس از تزریق، ورزش سنگین نداشته باشید.
- به مدت 4 ساعت سر خود را بالا نگه دارید و روی شکم نخوابید. از فعالیت‌هایی مانند خرید کفش، که در آن لازم است سر خود را خم کنید، خودداری کنید.
- از پوشیدن سرپوش‌هایی که روی پیشانی را کامل و محکم می‌پوشانند پرهیز کنید.
- قبل از تزریق، برای جلوگیری از کبودی، از مصرف داروهای رقیق‌کننده خون خودداری کنید.
2) چه مدت پس از تزریق، شخص می‌تواند به فعالیت روزمره خود برگردد؟
فعالیت‌های عادی روزانه را می‌توان بلافاصله پس از تزریق از سر گرفت. اگرچه ورزش سبک را می‌توان پس از 4 ساعت انجام داد اما توصیه می‌شود از انجام فعالیت‌های سنگین به مدت 24 ساعت خودداری شود.
ورزش‌های سبکی که می‌توانید 4 ساعت بعد از تزریق انجام دهید عبارت‌اند از:
- پیاده‌روی
- آهسته دویدن
- حرکات ایستاده یوگا (از انجام حرکاتی که بدن را در حالت درازکشیده یا وارونه قرار می‌دهند اجتناب کنید)
- باغبانی (بدون فعالیتی که موجب تعریق یا افزایش ضربان قلب شود)
توصیه می‌شود تا 24 ساعت پس از تزریق بوتاکس از انجام هرگونه فعالیت شدید مانند موارد زیر خودداری کنید:
- تمرین با وزنه (مانند وزنه‌برداری و بدن‌سازی)
- دویدن در مسافت‌های طولانی
- یوگا (حرکاتی که در آن بدن در حالت وارونه قرار می‌گیرد)
- فعالیت‌های مشابه که باعث افزایش ضربان قلب یا پایین انداختن سر می‌شوند.
3) آیا بوتاکس عوارض جانبی دارد؟
در بیشتر موارد، تزریق بوتاکس عارضه جانبی خاصی برای فرد ندارد. از آنجا که فیزیولوژی افراد با یکدیگر متفاوت است، بنابراین به شکل‌های مختلف تحت تأثیر این دارو قرار گرفته و به تزریق پاسخ‌های متفاوتی نشان می‌دهند. با این حال، درصد کمی از افراد علائم زیر را گزارش کرده‌اند:
- کبودی: برای اکثر بیماران، در محل تزریق هیچ‌گونه عارضه خاصی به وجود نمی‌آید. با این حال، برای درصد کمی از افراد ممکن است برخی کبودی‌های جزئی رخ دهند.
- برجستگی: چند دقیقه بعد از تزریق، ممکن است برجستگی‌های کوچکی روی پوست ظاهر شوند. البته جای نگرانی نیست چون این برجستگی‌ها خیلی زود ناپدید می‌شوند.
- سردرد: موارد واکنش آلرژیک شدید به بوتاکس بسیار نادر است. سردرد موقتی متداول‌ترین علامت گزارش‌شده پس از تزریق بوتاکس است، با این حال، تعداد بیمارانی که سردرد را گزارش می‌کنند، در مقایسه با تعداد کل افرادی که تزریق را انجام می‌دهند، بسیار ناچیز است. عمر این‌گونه سردردها 24 تا 48 ساعت است. این سردردها با مسکن‌های رایج قابل درمان هستند.
- افتادگی پلک: این عارضه فقط در درصد کمی از افراد اتفاق می‌افتد و معمولاً طی 3 هفته پس از تزریق از بین می‌رود. این عارضه به دنبال جابه‌جایی ماده تزریق‌شده درون پوست رخ می‌دهد؛ بنابراین به‌شدت توصیه می‌شود که ناحیه تحت درمان را مالش ندهید و تا 24 ساعت پس از تزریق، حرکاتی که ضربان قلب را بالا می‌برند نیز انجام ندهید.
- کج‌شدن لب هنگام لبخند یا آبریزش دهان (جاری‌شدن بزاق به خارج از دهان به صورت غیر ارادی)
- خشکی چشم یا ریزش اشک شدید
- درد یا تورم خفیف اطراف محل تزریق
- علائم شبه‌آنفلوانزا یا احساس ناخوشی عمومی
- ناراحتی معده
- بی‌حسی
- ضعف در عضلات اطراف محل تزریق
سایر عوارض نادر مرتبط با تزریق سم بوتولینوم شامل تشکیل آنتی‌بادی است (با احتمال بروز کمتر از 1 درصد) که پاسخ ایمنی بدن می‌تواند درمان را بی‌اثر کند.
4) علائم واکنش آلرژیک به بوتاکس چیست؟
سم بوتولینوم موجود در بوتاکس می‌تواند از طریق جریان خون به سایر نقاط بدن نیز انتشار پیدا کند. بنابراین علائم واکنش آلرژیک را ممکن است در سایر نواحی نیز مشاهده کنید. طبق نظرات تخصصی پزشکی، در صورت مشاهده هرکدام از علائم واکنش آلرژیک، لازم است از خدمات فوریت‌های پزشکی استفاده کنید:
- کهیر
- خارش
- خس‌خس سینه
- تنفس دشوار
- احساس اینکه ممکن است بیهوش شوید
- تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
5) آیا بعد از بوتاکس اجازه دارید صورت‌تان را لمس کنید؟
پزشک به شما هشدار می‌دهد که حداقل تا 4 ساعت پس از تزریق به صورت‌تان دست نزنید. واردکردن هرگونه فشار به ناحیه تزریق، می‌تواند باعث جابه‌جایی بوتاکس تزریق‌شده گردد. در صورتی که مواد تزریقی جابجا شوند، نتایج دیگر طبق انتظار نخواهد بود. دلیل دیگر برای این توصیه این است که محل تزریق ممکن است همچنان حساس و مستعد درد و ناراحتی باشد.
6) آیا اثر تزریق طولانی‌مدت است؟
اگرچه این احتمال وجود دارد که برخی از افراد اثرات طولانی‌تری را تجربه کنند (برخی اوقات 6 ماه یا کمی بیشتر)، اما شواهد علمی نشان می‌دهند که تأثیر تزریق بوتاکس معمولاً بین 12 تا 16 هفته دوام دارد. البته با تکرار دفعات تزریق این مدت می‌تواند طولانی‌تر شود.
7) تزریق بوتاکس تا چه مدت باید ادامه پیدا کند؟
به‌طور معمول، اثرات بوتاکس سه تا چهار ماه ادامه دارد. بنابراین، زمان توصیه‌شده برای تزریق، هر سه تا چهار ماه یک بار است. اگر شما به مدت چندین سال تزریق‌های خود را هر 3 تا 4 ماه یک‌بار ادامه دهید با گذشت زمان، عضله به‌تدریج ضعیف‌تر می‌شود.
تداوم درمان باعث نازک‌شدن ظاهر پوست نیز می‌شود. همچنین، تزریق مکرر بوتاکس به یک ناحیه مشخص از بدن باعث فلج دائمی عضله آن قسمت می‌شود. در نتیجه، عضلات اطراف این ناحیه برای جبران فعالیت عضله غیرفعال شده، تغییر اندازه داده و بزرگ‌تر می‌شوند.
بنابراین انجام پیوسته و دائمی عمل تزریق بوتاکس، باعث عوارض دائمی می‌شود.
8) آیا عوارض طولانی‌مدت تزریق مکرر بوتاکس قابل پیشگیری است؟
برای جلوگیری از تجربیات ناخوشایند و عوارض جانبی طولانی‌مدت بوتاکس، در انتخاب پزشک معالج خود دقت کنید و درباره تخصص و صلاحیت او بررسی‌های لازم را انجام دهید. برای اطلاع درباره اینکه بهترین روش درمانی برای شما چیست، بهتر است با یک جراح پلاستیک یا متخصص پوست دارای مجوز مشورت کنید.
بدون مشاوره قبلی با پزشک متخصص، هرگز به سالن‌ها و کلینیک‌های زیبایی مراجعه نکنید. هرکسی که روپوش سفید دارد و تزریق بوتاکس انجام می‌دهد، متخصص و دارای صلاحیت نیست. بهتر است به کسانی که در این زمینه تخصص کافی ندارند و صرفاً از طریق ارائه مشاوره‌های پوست و زیبایی درآمد کسب می‌کنند اعتماد نکنید.
9) آیا می‌توان برای بهبود علائم پیری صورت، بوتاکس را با سایر روش‌های درمانی ترکیب کرد؟
شما می‌توانید با خیال راحت، در کنار تزریق بوتاکس، از درمان‌های جوانسازی پوست مانند لایه‌برداری شیمیایی، لیزر و سایر مراقبت‌های پوستی برای مقابله با کاهش رنگ‌دانه پوست، خطوط ریز و نیز چین و چروک استفاده کنید؛ اما قبل از آن بهتر است در این زمینه با جراح پلاستیک یا متخصص پوست درباره زمان استفاده از سایر روش‌های درمانی مشورت کنید.
10) با از بین‌رفتن اثر بوتاکس چه اتفاقی برای پوست می‌افتد؟
هنگامی که اثر بوتاکس از بین برود، عضلات تقریباً مانند زمان قبل از تزریق، به فعالیت خود ادامه می‌دهند. این یعنی چین و چروک‌هایی که صاف شده بودند به‌آرامی دوباره ظاهر می‌شوند.
11) آیا می‌توان بعد از تزریق آرایش کرد؟
حداقل تا 4 ساعت پس از تزریق نباید آرایش کنید. این درحالی است که حداقل تا 24 ساعت نباید ناحیه تزریق را ماساژ دهید. به همین دلیل بهتر است اگر نمی‌توانید 24 ساعت صبر کنید، حداقل از لوازم آرایش پودری استفاده کنید که به ماساژ و مالیدن پوست نیاز ندارند. البته به دلیل اینکه چند ساعت بعد نیاز است پوست خود را پاکسازی کنید و این کار بدون مالش پوست ممکن نیست، واقعاً بهتر است تا 24 ساعت بعد از تزریق آرایش نکنید.
12) آیا می‌توان بعد از تزریق خوابید؟
دوره درمان بوتاکس تأثیر کمی روی فعالیت معمول روزمره دارد و روی الگوی خواب شما تأثیری نخواهد داشت. برای اینکه بوتاکس در ناحیه مدنظر اثر کند، باید حدود چهار ساعت از پایین انداختن سر و حداقل تا 24 ساعت از فشارآوردن به ناحیه تزریق یا خوابیدن روی شکم خودداری کنید.
13) چه کسانی نباید بوتاکس تزریق کنند؟
خانم‌های باردار و مادرانی که در دوره شیردهی هستند و افرادی که بیماری عصبی دارند، همچنین افرادی که به پروتئین شیر گاو حساسیت دارند، نباید بوتاکس تزریق کنند.
نوبت شما
شاید شما یا اطرافیانتان جزو آن دسته از افرادی باشید که از بوتاکس برای جوانسازی پوست خود استفاده کرده‌اند. اگر در این زمینه تجربه‌ای دارید، خوشحال می‌شویم برای ما و دیگران بنویسید.
