6 راه موثر خانگی برای درمان کبودی بدن

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که بدون برخورد با اجسام یا چیزهای دیگر ناگهان کبودی بزرگ یا کوچکی روی قسمتی از بدنتان پدیدار شود. افراد برای درمان کبودی بدن روش‌های مختلفی را مانند استفاده از کرم‌های ضد کبودی به کار می‌گیرند. ما در این مقاله درباره علل و علائم کبودی بدن و روش‌های درمان خانگی آن صحبت کرده‌ایم. با ما همراه باشید.

کبودی چیست؟

به لکه‌های سیاه یا آبی‌رنگی که در اثر آسیب‌های جزئی در بدن ایجاد می‌شود، کبودی می‌گویند. ضربه و آسیب باعث پارگی مویرگ‌ها و تجمع خون زیر سطح پوست می‌شود و درنتیجه آن کبودی به وجود می‌آید. امکان ایجاد کبودی در همه سنین وجود دارد. برخی از کبودی‌ها ممکن است با درد بسیار کمی همراه باشند و شما متوجه آن‌ها نشوید اما بعضی از انواع آن دردناک‌تر هستند.

کبودی‌ها را با توجه به محل ایجاد آن می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

• کبودی زیرجلدی: این نوع کبودی دقیقاً زیر سطح پوست ایجاد می‌شود.
• کبودی داخل عضلانی: این نوع کبودی درون عضلات ایجاد می‌شود و معمولاً دردناک است.
• کبودی پریوستال (Periosteal): این نوع کبودی روی استخوان‌ها و معمولاً در اثر ضربه شدید ایجاد می‌شود.

دلایل ایجاد کبودی

پارگی مویرگ‌های خونی و ایجاد کبودی می‌تواند در اثر عوامل متعددی ایجاد شود؛ ازجمله:

• در اثر برخورد با یک شیء سخت یا وارد شدن ضربه به بدن
• پارگی میکروسکوپی رگ‌های خونی موجود در زیر سطح پوست در اثر تمرینات شدید بدنی
• اختلال خونریزی (به‌ویژه اگر کبودی با خونریزی بینی یا لثه همراه باشد)

علائم کبودی

کبودی‌ها در اندازه، شکل و رنگ‌های مختلفی ایجاد می‌شوند که به نوع، علت و محل بروز آن‌ها وابسته هستند. محل ایجاد کبودی معمولاً علائم زیر را دارد:

• درد یا حساسیت به لمس
• تغییر رنگ پوست (قرمز تا بنفش، سیاه، قهوه‌ای یا زرد)
• تورم یا ایجاد برآمدگی

در ابتدا کبودی ممکن است قرمز رنگ باشد. پس از چند ساعت، رنگ آن به آبی یا بنفش تیره تغییر پیدا کرده و با گذشت چند روز بهبود می‌یابد و رنگ آن زرد یا سبز می‌شود.

ناحیه کبودی معمولاً طی چند روز اول حساس و گاهی دردناک است؛ اما با گذشت زمان، معمولاً درد ناشی از آن همراه با محو شدن رنگ ناحیه کبودی از بین می‌رود.

معمولاً پوست ناحیه‌ای که کبود شده است آسیب نمی‌بیند و به همین دلیل، خطر عفونت وجود ندارد.

احتمال ایجاد کبودی در چه کسانی بیشتر است؟

کبودی بسیار شایع است و برای همه افراد اتفاق می‌افتد. عواملی مانند زمین خوردن، تصادف، آسیب‌های ورزشی یا فرایندهای درمانی ممکن است باعث ایجاد کبودی شوند. با این وجود احتمال بروز آن در بعضی شرایط خاص یا افراد بیشتر است؛ ازجمله:

• زنان
• افراد بالای 65 سال
• کمبود ویتامین C یا ویتامین K
• کاهش تعداد پلاکت‌های خون
• اختلالات خونی مانند هموفیلی
• ابتلا به سرطان یا بیماری‌های کبدی
• مصرف داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپیرین
• وجود افرادی در خانواده که به راحتی دچار کبودی می‌شوند
• مصرف منظم داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی به عنوان مسکن مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن
• وریدهای واریسی (متورم شدن و پیچ‌خوردن وریدهای خونی زیر پوست به دلیل ضعیف شدن دیواره آن‌ها)

درمان کبودی بدن با روش‌های خانگی

بیشتر کبودی‌ها نیازی به درمان ندارند و خودبه‌خود از بین می‌روند؛ اما انواع شدید آن ممکن است نیازمند مداخله درمانی باشند. شما می‌توانید با استفاده از راهکارهای زیر سرعت بهبود کبودی را افزایش دهید:

• اگر کبودی را بلافاصله بعد از آسیب‌دیدگی و درحالی‌که پوست هنوز قرمز است درمان کنید تأثیر بیشتری دارد.
• کمپرس سرد را باید در هر ساعت حداکثر 20 دقیقه روی ناحیه آسیب‌دیده قرار دهید تا روند بهبود تسریع و از میزان ورم کاسته شود. یادتان باشد هرگز یخ را به طور مستقیم روی پوست قرار ندهید. به جای این کار باید آن را در یک حوله بپیچید و روی کبودی بگذارید.
• اگر کبودی بخش وسیعی از پا یا ساق پا را فرا گرفته است باید در 24 ساعت اول پاها را بالاتر از سطح بدن خود قرار دهید.
• برای درمان کبودی بدن می‌توانید از کرم‌های ضدکبودی حاوی عصاره آرنیکا که علاوه‌بر رفع کبودی باعث تسکین درد عضلانی و کشیدگی‌‍ می‌شوند، استفاده کنید.
• هرگز نباید برای درمان خانگی از آسپیرین یا ایبوپروفن استفاده کنید. زیرا این داروها سرعت لخته‌شدن خون را کاهش می‌دهند و زمان خونریزی را طولانی‌تر می‌کنند.
• پس از گذشت 48 ساعت، از یک حوله گرم به‌مدت 10 دقیقه و دو تا سه بار در روز استفاده کنید. این کار به بهبود جریان خون در ناحیه کبودشده کمک کرده و سرعت جذب خون در پوست را افزایش می‌دهد. درنتیجه رنگ کبودی از بین می‌رود.

نکته: درصورتی‌که کبودی ناحیه بزرگی را درگیر کرده و درد غیرطبیعی داشته باشد خطر سندروم کمپارتمان وجود دارد. این یک وضعیت خطرناک و تهدیدکننده زندگی بوده که نیازمند درمان و رسیدگی فوری است.

برای درمان کبودی بدن چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در شرایط زیر بهتر است برای بررسی دقیق کبودی و تشخیص علت آن به پزشک مراجعه کنید:

• کبودی دردناک و زیر ناخن دست یا پا
• همراه شدن کبودی با ورم و درد زیاد؛ به‌ویژه اگر به دلیل شرایط خاص پزشکی از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنید
• عدم بهبود کبودی با گذشت دو هفته یا برطرف نشدن کامل آن بعد از گذشت سه یا چهار هفته
• بروز کبودی با احتمال شکستگی استخوان
• کبودی قسمتی از سر؛ اگر حادثه‌ای را که برایتان افتاده به خاطر نمی‌آورید، احتمال ضربه مغزی وجود دارد. بنابراین باید به‌سرعت به نزدیک‌ترین بیمارستان انتقال داده شوید
• کبودی اطراف چشم‌ها؛ اگر قادر به تکان دادن چشم خود در تمام جهات در ناحیه کبودی نیستید یا بینایی شما دچار تغییر شده است

جلوگیری از کبودی پوست

توصیه می‌کنیم برای جلوگیری از کبودی پوست، اقدامات زیر را انجام دهید:

• هنگام انجام ورزش‌هایی مانند فوتبال، از پوشش محافظ قفسه سینه و دنده‌ها استفاده کنید.
• درصورتی‌که کودک شما دوچرخه سواری، اسکیت یا ورزش‌های مشابه انجام می‌دهد، برای جلوگیری از ضرب‌دیدگی و کبودی زانو و آرنج، برای او محافظ زانو یا آرنج تهیه کنید.
• مبلمان منزل را در نزدیکی در ورودی یا محل‌های پر رفت‌وآمد قرار ندهید.
• کابل‌های تلفن و سیم برق را در جاهایی که احتمال برخورد و سقوط افراد خانواده وجود دارد قرار ندهید.
• کف زمین را همیشه خشک نگه دارید و از لیز نخوردن فرش‌ها روی زمین مطمئن شوید.
• وسایل اضافی را از روی زمین جمع کنید تا سبب زمین‌خوردن شما و اعضای خانواده‌تان نشوند.
• اگر در طول شب برای رفتن به دستشویی از خواب بیدار می‌شوید، یک چراغ خواب کوچک را روشن نگه دارید.
• اگر پزشک برای شما داروهای رقیق‌کننده خون تجویز کرده است، به طور مرتب میزان مصرف آن‌ها را تنظیم و کنترل کنید.

طول دوره درمان

مدت‌زمان مورد نیاز جهت برطرف شدن کبودی به نوع و علت بروز آن بستگی دارد. معمولاً دو تا سه هفته زمان لازم است تا کبودی‌ها خودبه‌خود و بدون درمان از بین بروند.

ترکیبات مؤثر در درمان کبودی

برخی ترکیبات طبیعی در تسریع بهبود کبودی‌ها مؤثر هستند. محصولاتی که با استفاده از این ترکیبات ساخته می‌شوند نیز به درمان کبودی‌ها کمک می‌کنند. ترکیبات موثر در درمان کبودی عبارتند از:

1) عصاره آرنیکا

گیاه آرنیکا از گذشته تاکنون به صورت موضعی برای درمان مشکلات بسیاری مانند کبودی، کشیدگی و درد عضلانی، درد مفصلی، التهاب ناشی از گزش حشرات، تورم ناشی از شکستگی استخوان‌ها و ترمیم زخم استفاده می‌شود. اثر ضدالتهابی ترکیبات موجود در عصاره این گیاه آن را به یکی از پرکاربردترین و مؤثرترین درمان‌ها برای کبودی تبدیل کرده است. این گیاه حاوی ترکیباتی مانند هلنالین است که التهاب را کاهش داده و از تولید عوامل ایجادکننده ورم و درد جلوگیری می‌کند. این ویژگی‌ها به ترمیم سریع‌تر بدن کمک کرده و کبودی را کاهش می‌دهد.

2) عصاره رزماری

رزماری یک گیاه علفی چندساله است که خواص ضدالتهابی و تسکین‌دهنده درد دارد. این اثرات ناشی از ترکیبات طبیعی موجود در رزماری هستند که با کاهش ترکیبات التهابی و همچنین با خواص آنتی‌اکسیدانی خود، به کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو کمک می‌کنند.

استفاده موضعی از رزماری یا محصولات حاوی آن برای کاهش درد عضلانی، درد مفاصل و التهاب در طب سنتی رایج است. مطالعات علمی نیز نشان داده‌اند که عصاره رزماری می‌تواند التهاب را کاهش داده و حساسیت به درد را تسکین دهد. علاوه‌بر این، رزماری در ماساژ درمانی برای ایجاد آرامش و کاهش احساس ناراحتی در نواحی آسیب‌دیده به کار می‌رود.

3) عصاره بابونه

عصاره بابونه از گل‌های خشک این گیاه استخراج شده و حاوی ترکیباتی است که باعث تسکین درد و تحریکات پوستی می‌شوند. ترکیبات موجود در بابونه با کاهش تولید فاکتورهای التهابی به افرادی که از درد مزمن یا بیماری‌های التهابی رنج می‌برند کمک می‌کند.

علاوه‌بر این، بابونه دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است که با خنثی کردن اثر رادیکال‌های آزاد از تخریب سلولی جلوگیری می‌کند. درنتیجه احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن مرتبط با استرس اکسیداتیو، مانند التهاب و درد مزمن را کاهش می‌دهد.

مهم‌ترین خواص عصاره بابونه برای پوست عبارتند از:

• درمان آکنه
• تسکین درد
• خواص ضدپیری
• تسریع بهبود زخم
• اثر آنتی‌اکسیدانی
• تسکین تحریکات پوستی
• خواص آبرسانی و مرطوب‌کنندگی

4) عصاره آلوئه‌ورا

از گیاه آلوئه‌ورا از هزاران سال پیش تاکنون برای درمان مشکلات پوستی مختلف مانند کبودی، سوختگی‌، زخم‌ها و تحریکات پوستی استفاده می‌شود. آلوئه‌ورا حاوی ترکیبی به نام آلوئسین است که اثر ضدالتهابی دارد و به کاهش لکه‌های بنفش‌رنگ ناشی از کبودی نیز کمک می‌کند.

• اثرات ضدالتهابی: آلوئه‌ورا به کاهش ورم و قرمزی اطراف کبودی‌ها از طریق مهار مسیرهای التهابی کمک می‌کند.
• تسریع ترمیم زخم: مطالعات نشان داده‌اند که آلوئه‌ورا تکثیر و حرکت سلول‌های پوستی را که برای ترمیم آن ضروری هستند، افزایش می‌دهد. درنتیجه می‌تواند به بهبود کبودی از طریق تسریع فرایند بازسازی پوست کمک کند.
• آبرسانی و تسکین پوست: خاصیت مرطوب‌کنندگی آلوئه‌ورا انعطاف‌پذیری پوست را افزایش داده و به روند بهبودی پوست کمک می‌کند.
• بهبود جریان خون: آلوئه‌ورا ممکن است با بهبود گردش خون در مویرگ‌های اطراف کبودی به پاکسازی سریع‌تر خون جمع‌شده کمک کند.

5) روغن بادام

روغن بادام حاوی مقادیر بالای اسید اولئیک و اسید لینولئیک است که به تسکین و بازسازی پوست کمک می‌کنند. روغن بادام فواید متعددی برای پوست دارد و با کاهش التهاب و تسکین پوست تحریک‌شده در تسریع درمان کبودی مؤثر است. از مهم‌ترین خواص روغن بادام برای پوست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش التهاب
• لطافت پوست
• آبرسانی پوست
• خواص آنتی‌اکسیدانی
• کاهش تحریکات پوستی
• کاهش ترک‌های پوستی
• جوان‌سازی و احیای پوست
• یکنواخت کردن رنگ پوست

6) گلیسیرین

گلیسرین ماده‌ای طبیعی است که از روغن‌های گیاهی یا چربی‌های حیوانی استخراج می‌شود. این ماده فواید بسیاری برای پوست دارد که اصلی‌ترین آن کمک به آبرسانی و حفظ رطوبت پوست است. علاوه‌بر این، اثربخشی مصرف موضعی گلیسرین برای کاهش کبودی و تورم نیز در مطالعات تأیید شده است. اگر این ماده بلافاصله پس از آسیب دیدگی در ناحیه درگیر استفاده شود، از تغییر رنگ پوست در اثر کبودی جلوگیری می‌کند و تورم و درد ناشی از آن را کاهش می‌دهد.

سخن پایانی

کبودی‌ها به عنوان نشانه‌ای از آسیب‌های جزئی در بدن، می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند. کبودی پوست در اکثر موارد نیاز به درمان خاصی ندارد؛ اما استفاده از درمان‌های خانگی و محصولات ضدکبودی می‌تواند در تسریع برطرف شدن آن‌ مؤثر باشد. با این حال، در شرایط خاص و در صورت بروز کبودی‌های ناگهانی یا دردناک، مراجعه به پزشک برای تشخیص علت دقیق و تجویز درمان مناسب ضروری است.

نوبت شما

اکنون با خواندن این مقاله می‌دانید که درصورت کبودی بدن باید چه کارهایی انجام دهید تا زودتر آن را برطرف کنید. شما برای درمان کبودی بدن خود چه کار می‌کنید؟ اگر در این زمینه تجربه یا نظری دارید آن را با ما و سایر خوانندگان به اشتراک بگذارید.

تیم نویسندگان

شهره اسمعیلی

شهره اسمعیلی دانش‌آموخته رشته زیست‌شناسی سلولی-مولکولی گرایش میکروبیولوژی از دانشگاه تهران است. او پس از اخذ مدرک کارشناسی به کشور آلمان مهاجرت نموده و در رشته بیوشیمی در دانشگاه Ludwig Maximillian University of Munich (LMU) در مقطع کارشناسی ارشد به تحصیل پرداخت. وی به‌مدت سه سال سابقه کار در مؤسساتی همچون Helmholtz Diabetes Center (HDC) وBavarian NMR Center (BNMRZ) در مونیخ آلمان را دارد. در HDC او روی پروژه potential mechanisms of exercised-induced improvements on diabetic dyslipidemia کار می‌کرد. در BNMRZ او در گروه Biomolecular NMR spectroscopy و در پروژه تحقیقاتیinvestigation of biomolecular structure of the hepatitis B virus مشارکت نمود. نتیجه همکاری او با گروه Biomolecular NMR Spectroscopy انتشار مقاله‌ای تحت عنوان « Introducing adjuvant-loaded particulate hepatitis B core antigen as an alternative therapeutic hepatitis B vaccine component » در ژورنال JHEP reports در سال 2024 شد.

مقالات:
https://doi.org/10.1016/j.jhepr.2023.100997

دکتر مهدیه بهشادفر

• پپتیدهای پوستی و فواید بی‌نظیر آن‌ها برای پوست
• ترک‌های پوستی؛ از پیشگیری تا درمان
• میکرونیدلینگ: راهکاری کم‌تهاجم برای بهبود مشکلات پوستی و جوان‌سازی
• کانسیلر چیست و چگونه باید از آن استفاده کرد؟